دیدگاهی نو بر کتابداری

دیدگاهی نو بر کتابداری

جواد صیافی کارشناس ارشد کتابداری

بایگانی
این نمایشگاه بزرگ‌ترین، مشهورترین، و قدیمی‌ترین بازار مکاره کتاب در جهان است که هر ساله در اوایل اکتبر در محل دائمی نمایشگاه‌های فرانکفورت به مدت 5 روز با مدیریت اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان برگزار می‌شود . نمایشگاه کتاب فرانکفورت رویداد مهمی در قلمرو فرهنگ و نشر کتاب در جهان تلقی می‌شود. در این نمایشگاه، ناشران شرکت‌کننده اجازه فروش کتاب را ندارند و بازدیدکنندگان نیز به قصد خرید کتاب به نمایشگاه نمی‌آیند، بلکه فروش کتاب‌ها غیرمستقیم و به‌صورت ثبت سفارش معامله می‌شود. بدین‌ترتیب، برپایی نمایشگاه بیشتر به قصد بازاریابی است . از مدت 5روز نمایشگاه، سه روز اول مختص بازدیدکنندگان حرفه‌ای (کتابفروشان، بازاریابان، پدیدآورندگان، مسئولان چاپخانه‌ها، شرکت‌های صحافی، و به‌طور کلی خانواده صنعت نشر) است تا در فضایی آرام به تبادل‌نظر و گفت‌وگو در مورد فروش کتاب، ثبت سفارش، حقوق مؤلفان، و اعطای مجوز بپردازند؛ و دو روز آخر برای بازدید عموم است . در این نمایشگاه در مورد انتشارات جدید و در راه، تبلیغ می‌شود و هم قراردادهایی برای کارهای آینده صورت می‌گیرد . بازدید از نمایشگاه رایگان نیست و بهای بلیت برای گروه‌های مختلف، متفاوت است مثلا در سال 2003 هزینه ورود برای بازدیدکنندگان حرفه‌ای 30 یورو، فروشندگان کتاب 20 یورو، دانشجویان 15 یورو، و عموم 9 یورو بوده است . در نمایشگاه کتاب فرانکفورت، غرفه‌آرایی اهمیت زیادی دارد. مسئولان برپایی نمایشگاه معتقدند که این کار باعث جلب توجه و استقبال بازدیدکنندگان می‌شود.

فضای نمایشگاه مناسب با اهداف نمایشگاه کتاب فرانکفورت است و دسترسی به تالارها به‌وسیله مینی‌بوس‌های مخصوص نمایشگاه که در محوطه نمایشگاه و بین تالارها در رفت‌وآمد هستند به راحتی امکان‌پذیر است .

تاریخچه.بازار مکاره کتاب در آلمان، نخستین بار در اواسط سده پانزدهم میلادی، مستقل از دیگر بازارهای مکاره، در شهر فرانکفورت برپا شد. از اواخر سده شانزدهم میلادی با تسلط کلیسا بر آن، این نمایشگاه کم رونق شد و این وضع تا پایان جنگ جهانی دوم ادامه داشت. از 1949، چهار سال پس از جنگ جهانی دوم، 205 ناشر در کلیسای پاول فرانکفورت جمع شدند و با عرضه ده هزار کتاب، نمایشگاه کتاب فرانکفورت را احیا کردند . برگزاری نخستین نمایشگاه کتاب فرانکفورت همزمان با دویستمین سال تولد "گوته"، شاعر محبوب مردم آلمان، باعث مقبولیت بیشتر نمایشگاه شد. در دو دهه اولِ برگزاری نمایشگاه، جنبه‌های اقتصادی و بازاریابی و کسب و کار مطرح بود و در اواخر دهه 1960 جنبش‌های دانشجویی و تظاهرات فراگیر دانشجویان در اروپای مرکزی و امریکای شمالی نمایشگاه را تحت‌تأثیر قرار دارد و موقتآ بدان صبغه سیاسی داده و باعث جذابیت بیشتر آن نزد جوانان شد؛ پس از آن آثار عامه‌پسند به نمایشگاه راه یافت. در واکنش به روند عامه‌پسندی، مسئولین برپایی نمایشگاه بر آن شدند که در کنار ملاحظات اقتصادی به ترویج مسائل فرهنگی نیز بپردازند.

از سال 1976-1988 هر دو سال یک‌بار، و از 1989 تاکنون (2004) هر ساله، یک کشور یا یک فرهنگ به‌عنوان موضوع برنامه‌های جنبی نمایشگاه انتخاب شده و از آن دعوت می‌شود تا در نمایشگاه به‌عنوان میهمان حضور داشته باشد و برای افکار عمومی آلمان و جهان به معرفی نویسندگان و آثار فرهنگی خود بپردازد. برای مثال، موضوع پنجاه و ششمین دوره نمایشگاه کتاب فرانکفورت (2004) "جهان عرب" بود و 22 کشور عرب زبان در آن حضور داشتند و 10000عنوان کتاب عربی و مربوط به کشورهای عرب را در غرفه‌های خود به نمایش گذاشتند و 200 نویسنده و مترجم و روشنفکر عرب در گفت‌وگوها و میزگردها و سخنرانی‌ها حضور یافتند.

از دومین دوره نمایشگاه (1950)، اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان، جایزه‌ای را به‌نام "جایزه صلح جهانی" تعیین کردند که همه ساله همزمان با برگزاری نمایشگاه کتاب فرانکفورت به افراد دانشمند، نویسنده، مترجم، هنرمند، شخصیت اجتماعی ـ فرهنگی، و یا سازمان و نهادی اروپایی که در سال پیش در پیشبرد و تحقق اندیشه‌های صلح‌طلبانه مؤثر بوده است، اعطا می‌شود و انتخاب فرد برگزیده چند ماه قبل از برپایی نمایشگاه صورت می‌گیرد.

طی روزهای برگزاری نمایشگاه، علاوه بر فعالیت‌های اصلی، فعالیت‌های دیگری نیز صورت می‌گیرد از قبیل: میزگردها و سخنرانی‌ها که موضوع بیشتر آنها کشورهای میهمان نمایشگاه هستند؛ شرکت نویسندگان و اهل قلم معروف دنیا در داخل نمایشگاه و تبادل‌نظر مستقیم با مردم؛ گردهمایی انجمن‌های ادبی جهان؛ برگزاری کارگاه‌های آموزشی توسط کارشناسان و متخصصان در تالار نشر الکترونیک که محل تجمع ناشران رسانه‌های الکترونیکی جهان است؛ نمایش آثار صحافان کتاب (هر سال یک مؤسسه بزرگ به تبلیغ فعالیت‌های خود می‌پردازد)؛ و انتشار کاتالوگ‌های ویژه مبادله حقوق نشر بر روی لوح‌های نوری. همچنین، در این نمایشگاه تصویرگران و گرافیست‌های کتاب با یکدیگر ملاقات می‌کنند و اجازه استفاده رایگان از آثار آرشیو شده را به صاحبان صنایع نشر می‌دهند. مرکز بین‌المللی کتابفروشان و کتابداران که همه ساله به بررسی مباحث مربوط به آزادی بیان و حقوق بشر می‌پردازد نیز در این ایام فعال است؛ و سرانجام اینکه مکانی برای تبادل‌نظر بازرگانان، روزنامه‌نگاران، و مردم است.


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ آذر ۹۱ ، ۲۲:۱۰
جواد صیافی
این نمایشگاه بزرگ‌ترین، مشهورترین، و قدیمی‌ترین بازار مکاره کتاب در جهان است که هر ساله در اوایل اکتبر در محل دائمی نمایشگاه‌های فرانکفورت به مدت 5 روز با مدیریت اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان برگزار می‌شود . نمایشگاه کتاب فرانکفورت رویداد مهمی در قلمرو فرهنگ و نشر کتاب در جهان تلقی می‌شود. در این نمایشگاه، ناشران شرکت‌کننده اجازه فروش کتاب را ندارند و بازدیدکنندگان نیز به قصد خرید کتاب به نمایشگاه نمی‌آیند، بلکه فروش کتاب‌ها غیرمستقیم و به‌صورت ثبت سفارش معامله می‌شود. بدین‌ترتیب، برپایی نمایشگاه بیشتر به قصد بازاریابی است . از مدت 5روز نمایشگاه، سه روز اول مختص بازدیدکنندگان حرفه‌ای (کتابفروشان، بازاریابان، پدیدآورندگان، مسئولان چاپخانه‌ها، شرکت‌های صحافی، و به‌طور کلی خانواده صنعت نشر) است تا در فضایی آرام به تبادل‌نظر و گفت‌وگو در مورد فروش کتاب، ثبت سفارش، حقوق مؤلفان، و اعطای مجوز بپردازند؛ و دو روز آخر برای بازدید عموم است . در این نمایشگاه در مورد انتشارات جدید و در راه، تبلیغ می‌شود و هم قراردادهایی برای کارهای آینده صورت می‌گیرد . بازدید از نمایشگاه رایگان نیست و بهای بلیت برای گروه‌های مختلف، متفاوت است مثلا در سال 2003 هزینه ورود برای بازدیدکنندگان حرفه‌ای 30 یورو، فروشندگان کتاب 20 یورو، دانشجویان 15 یورو، و عموم 9 یورو بوده است . در نمایشگاه کتاب فرانکفورت، غرفه‌آرایی اهمیت زیادی دارد. مسئولان برپایی نمایشگاه معتقدند که این کار باعث جلب توجه و استقبال بازدیدکنندگان می‌شود.

فضای نمایشگاه مناسب با اهداف نمایشگاه کتاب فرانکفورت است و دسترسی به تالارها به‌وسیله مینی‌بوس‌های مخصوص نمایشگاه که در محوطه نمایشگاه و بین تالارها در رفت‌وآمد هستند به راحتی امکان‌پذیر است .

تاریخچه.بازار مکاره کتاب در آلمان، نخستین بار در اواسط سده پانزدهم میلادی، مستقل از دیگر بازارهای مکاره، در شهر فرانکفورت برپا شد. از اواخر سده شانزدهم میلادی با تسلط کلیسا بر آن، این نمایشگاه کم رونق شد و این وضع تا پایان جنگ جهانی دوم ادامه داشت. از 1949، چهار سال پس از جنگ جهانی دوم، 205 ناشر در کلیسای پاول فرانکفورت جمع شدند و با عرضه ده هزار کتاب، نمایشگاه کتاب فرانکفورت را احیا کردند . برگزاری نخستین نمایشگاه کتاب فرانکفورت همزمان با دویستمین سال تولد "گوته"، شاعر محبوب مردم آلمان، باعث مقبولیت بیشتر نمایشگاه شد. در دو دهه اولِ برگزاری نمایشگاه، جنبه‌های اقتصادی و بازاریابی و کسب و کار مطرح بود و در اواخر دهه 1960 جنبش‌های دانشجویی و تظاهرات فراگیر دانشجویان در اروپای مرکزی و امریکای شمالی نمایشگاه را تحت‌تأثیر قرار دارد و موقتآ بدان صبغه سیاسی داده و باعث جذابیت بیشتر آن نزد جوانان شد؛ پس از آن آثار عامه‌پسند به نمایشگاه راه یافت. در واکنش به روند عامه‌پسندی، مسئولین برپایی نمایشگاه بر آن شدند که در کنار ملاحظات اقتصادی به ترویج مسائل فرهنگی نیز بپردازند.

از سال 1976-1988 هر دو سال یک‌بار، و از 1989 تاکنون (2004) هر ساله، یک کشور یا یک فرهنگ به‌عنوان موضوع برنامه‌های جنبی نمایشگاه انتخاب شده و از آن دعوت می‌شود تا در نمایشگاه به‌عنوان میهمان حضور داشته باشد و برای افکار عمومی آلمان و جهان به معرفی نویسندگان و آثار فرهنگی خود بپردازد. برای مثال، موضوع پنجاه و ششمین دوره نمایشگاه کتاب فرانکفورت (2004) "جهان عرب" بود و 22 کشور عرب زبان در آن حضور داشتند و 10000عنوان کتاب عربی و مربوط به کشورهای عرب را در غرفه‌های خود به نمایش گذاشتند و 200 نویسنده و مترجم و روشنفکر عرب در گفت‌وگوها و میزگردها و سخنرانی‌ها حضور یافتند.

از دومین دوره نمایشگاه (1950)، اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان، جایزه‌ای را به‌نام "جایزه صلح جهانی" تعیین کردند که همه ساله همزمان با برگزاری نمایشگاه کتاب فرانکفورت به افراد دانشمند، نویسنده، مترجم، هنرمند، شخصیت اجتماعی ـ فرهنگی، و یا سازمان و نهادی اروپایی که در سال پیش در پیشبرد و تحقق اندیشه‌های صلح‌طلبانه مؤثر بوده است، اعطا می‌شود و انتخاب فرد برگزیده چند ماه قبل از برپایی نمایشگاه صورت می‌گیرد.

طی روزهای برگزاری نمایشگاه، علاوه بر فعالیت‌های اصلی، فعالیت‌های دیگری نیز صورت می‌گیرد از قبیل: میزگردها و سخنرانی‌ها که موضوع بیشتر آنها کشورهای میهمان نمایشگاه هستند؛ شرکت نویسندگان و اهل قلم معروف دنیا در داخل نمایشگاه و تبادل‌نظر مستقیم با مردم؛ گردهمایی انجمن‌های ادبی جهان؛ برگزاری کارگاه‌های آموزشی توسط کارشناسان و متخصصان در تالار نشر الکترونیک که محل تجمع ناشران رسانه‌های الکترونیکی جهان است؛ نمایش آثار صحافان کتاب (هر سال یک مؤسسه بزرگ به تبلیغ فعالیت‌های خود می‌پردازد)؛ و انتشار کاتالوگ‌های ویژه مبادله حقوق نشر بر روی لوح‌های نوری. همچنین، در این نمایشگاه تصویرگران و گرافیست‌های کتاب با یکدیگر ملاقات می‌کنند و اجازه استفاده رایگان از آثار آرشیو شده را به صاحبان صنایع نشر می‌دهند. مرکز بین‌المللی کتابفروشان و کتابداران که همه ساله به بررسی مباحث مربوط به آزادی بیان و حقوق بشر می‌پردازد نیز در این ایام فعال است؛ و سرانجام اینکه مکانی برای تبادل‌نظر بازرگانان، روزنامه‌نگاران، و مردم است.


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ آذر ۹۱ ، ۲۲:۱۰
جواد صیافی
دیدگاهی نو بر کتابداری - وب نامرئی
وب نامرئی
واژه وب نامرئی یا وب پنهان رانخستین‌بار ژیل الس‌ورتدر 1996 به‌کار برد. گرچه اینواژه بر مفهومی چند بعدی و گسترده دلالت دارد با این حال می‌توان آن را به اجمال چنین تعریف کرد: وب پنهان بخشی از وب است که به هر دلیل از دسترس موتورهای کاوش به دور مانده و بازیابی اطلاعات موجود در آن از طریق جست‌وجو با موتورهای عمومی میسر نیست. اگرچه واژه‌های موازی دیگری نظیر وب عمیقو وب تاریکیا وب ماتگاهی به‌صورت مترادف برای این بخش از وب به‌کار برده می‌شوند، اما در حقیقت آنها معادل یکدیگر نبوده و هر یک اشاره به نوع خاصی از ناپیداییدر وب دارند. شکل‌گیری وبپنهان، ناشی از عوامل مختلفی است، نظیر ضعف موتورهای جست‌وجو در نمایه‌سازی، پویایی صفحات وب، وعدم‌دسترسی آنها به بخش‌هایی از وب که نیاز به رمز عبور دارند. وب پنهان از دو جهت اهمیت دارد: از نظر کمّی، زیرا حجم اطلاعات نهفته در وب پنهان خیلی بیشتر از بخش سطحی یا آشکار است؛ و دیگر از نظر کیفی، چرا که اطلاعات نهفته در این بخش معمولا منابع ارزشمندی هستند. به‌طور مثال بسیاری از پایگاه‌های اطلاعات الکترونیکی پیوسته و فهرست پیوسته عمومی کتابخانه‌ها جزئی از وب پنهان هستند که موتورهای جست‌وجو قادر به‌دستیابی به محتوا و نمایه‌سازی آنها نیستند. با توجه به اینکه استفاده از موتورهای جست‌وجو تنها راه اطلاع‌یابی در اینترنت نیست، کاربران می‌توانند با روش‌های مختلف سطح ناپیدایی در وب را در جست‌وجوهای خود کاهش داده و بهره‌وری کاوش خود را ارتقا بخشند. کتابداران و اطلاع‌رسانان به‌عنوان متخصصان اطلاع‌یابی به‌صورت بالقوه از اهمیت ویژه‌ای در کاهش سطح ناپیدایی وب برخوردارند.




۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ آذر ۹۱ ، ۲۰:۳۱
جواد صیافی
دیدگاهی نو بر کتابداری - نمایشگاه کتاب فرانکفورت
نمایشگاه کتاب فرانکفورت
این نمایشگاه بزرگ‌ترین، مشهورترین، و قدیمی‌ترین بازار مکاره کتاب در جهان است که هر ساله در اوایل اکتبر در محل دائمی نمایشگاه‌های فرانکفورت به مدت 5 روز با مدیریت اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان برگزار می‌شود . نمایشگاه کتاب فرانکفورت رویداد مهمی در قلمرو فرهنگ و نشر کتاب در جهان تلقی می‌شود. در این نمایشگاه، ناشران شرکت‌کننده اجازه فروش کتاب را ندارند و بازدیدکنندگان نیز به قصد خرید کتاب به نمایشگاه نمی‌آیند، بلکه فروش کتاب‌ها غیرمستقیم و به‌صورت ثبت سفارش معامله می‌شود. بدین‌ترتیب، برپایی نمایشگاه بیشتر به قصد بازاریابی است . از مدت 5روز نمایشگاه، سه روز اول مختص بازدیدکنندگان حرفه‌ای (کتابفروشان، بازاریابان، پدیدآورندگان، مسئولان چاپخانه‌ها، شرکت‌های صحافی، و به‌طور کلی خانواده صنعت نشر) است تا در فضایی آرام به تبادل‌نظر و گفت‌وگو در مورد فروش کتاب، ثبت سفارش، حقوق مؤلفان، و اعطای مجوز بپردازند؛ و دو روز آخر برای بازدید عموم است . در این نمایشگاه در مورد انتشارات جدید و در راه، تبلیغ می‌شود و هم قراردادهایی برای کارهای آینده صورت می‌گیرد . بازدید از نمایشگاه رایگان نیست و بهای بلیت برای گروه‌های مختلف، متفاوت است مثلا در سال 2003 هزینه ورود برای بازدیدکنندگان حرفه‌ای 30 یورو، فروشندگان کتاب 20 یورو، دانشجویان 15 یورو، و عموم 9 یورو بوده است . در نمایشگاه کتاب فرانکفورت، غرفه‌آرایی اهمیت زیادی دارد. مسئولان برپایی نمایشگاه معتقدند که این کار باعث جلب توجه و استقبال بازدیدکنندگان می‌شود.

فضای نمایشگاه مناسب با اهداف نمایشگاه کتاب فرانکفورت است و دسترسی به تالارها به‌وسیله مینی‌بوس‌های مخصوص نمایشگاه که در محوطه نمایشگاه و بین تالارها در رفت‌وآمد هستند به راحتی امکان‌پذیر است .

تاریخچه.بازار مکاره کتاب در آلمان، نخستین بار در اواسط سده پانزدهم میلادی، مستقل از دیگر بازارهای مکاره، در شهر فرانکفورت برپا شد. از اواخر سده شانزدهم میلادی با تسلط کلیسا بر آن، این نمایشگاه کم رونق شد و این وضع تا پایان جنگ جهانی دوم ادامه داشت. از 1949، چهار سال پس از جنگ جهانی دوم، 205 ناشر در کلیسای پاول فرانکفورت جمع شدند و با عرضه ده هزار کتاب، نمایشگاه کتاب فرانکفورت را احیا کردند . برگزاری نخستین نمایشگاه کتاب فرانکفورت همزمان با دویستمین سال تولد "گوته"، شاعر محبوب مردم آلمان، باعث مقبولیت بیشتر نمایشگاه شد. در دو دهه اولِ برگزاری نمایشگاه، جنبه‌های اقتصادی و بازاریابی و کسب و کار مطرح بود و در اواخر دهه 1960 جنبش‌های دانشجویی و تظاهرات فراگیر دانشجویان در اروپای مرکزی و امریکای شمالی نمایشگاه را تحت‌تأثیر قرار دارد و موقتآ بدان صبغه سیاسی داده و باعث جذابیت بیشتر آن نزد جوانان شد؛ پس از آن آثار عامه‌پسند به نمایشگاه راه یافت. در واکنش به روند عامه‌پسندی، مسئولین برپایی نمایشگاه بر آن شدند که در کنار ملاحظات اقتصادی به ترویج مسائل فرهنگی نیز بپردازند.

از سال 1976-1988 هر دو سال یک‌بار، و از 1989 تاکنون (2004) هر ساله، یک کشور یا یک فرهنگ به‌عنوان موضوع برنامه‌های جنبی نمایشگاه انتخاب شده و از آن دعوت می‌شود تا در نمایشگاه به‌عنوان میهمان حضور داشته باشد و برای افکار عمومی آلمان و جهان به معرفی نویسندگان و آثار فرهنگی خود بپردازد. برای مثال، موضوع پنجاه و ششمین دوره نمایشگاه کتاب فرانکفورت (2004) "جهان عرب" بود و 22 کشور عرب زبان در آن حضور داشتند و 10000عنوان کتاب عربی و مربوط به کشورهای عرب را در غرفه‌های خود به نمایش گذاشتند و 200 نویسنده و مترجم و روشنفکر عرب در گفت‌وگوها و میزگردها و سخنرانی‌ها حضور یافتند.

از دومین دوره نمایشگاه (1950)، اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان، جایزه‌ای را به‌نام "جایزه صلح جهانی" تعیین کردند که همه ساله همزمان با برگزاری نمایشگاه کتاب فرانکفورت به افراد دانشمند، نویسنده، مترجم، هنرمند، شخصیت اجتماعی ـ فرهنگی، و یا سازمان و نهادی اروپایی که در سال پیش در پیشبرد و تحقق اندیشه‌های صلح‌طلبانه مؤثر بوده است، اعطا می‌شود و انتخاب فرد برگزیده چند ماه قبل از برپایی نمایشگاه صورت می‌گیرد.

طی روزهای برگزاری نمایشگاه، علاوه بر فعالیت‌های اصلی، فعالیت‌های دیگری نیز صورت می‌گیرد از قبیل: میزگردها و سخنرانی‌ها که موضوع بیشتر آنها کشورهای میهمان نمایشگاه هستند؛ شرکت نویسندگان و اهل قلم معروف دنیا در داخل نمایشگاه و تبادل‌نظر مستقیم با مردم؛ گردهمایی انجمن‌های ادبی جهان؛ برگزاری کارگاه‌های آموزشی توسط کارشناسان و متخصصان در تالار نشر الکترونیک که محل تجمع ناشران رسانه‌های الکترونیکی جهان است؛ نمایش آثار صحافان کتاب (هر سال یک مؤسسه بزرگ به تبلیغ فعالیت‌های خود می‌پردازد)؛ و انتشار کاتالوگ‌های ویژه مبادله حقوق نشر بر روی لوح‌های نوری. همچنین، در این نمایشگاه تصویرگران و گرافیست‌های کتاب با یکدیگر ملاقات می‌کنند و اجازه استفاده رایگان از آثار آرشیو شده را به صاحبان صنایع نشر می‌دهند. مرکز بین‌المللی کتابفروشان و کتابداران که همه ساله به بررسی مباحث مربوط به آزادی بیان و حقوق بشر می‌پردازد نیز در این ایام فعال است؛ و سرانجام اینکه مکانی برای تبادل‌نظر بازرگانان، روزنامه‌نگاران، و مردم است.




۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ آذر ۹۱ ، ۲۰:۳۱
جواد صیافی

+

هفته کتاب و روز کتابدار رو به کتابداران اورجینال و دانشجویان و اساتید کتابداری تبریک میگم.
امیدوار بودم امسال جدا ازینکه کتابداران خودشون خودشون رو تحویل بگیرن، دیگران نیز متوجه بشن روز کتابدار مثل سایر مناسبت ها عمومی واسه ی کتابداران جای تبریک داره. متاسفانه رسانه ها روز کتاب رو تبریک میگن ولی توجهی به کتابداران ندارن. اینگونه انتقادات هم دیگه کلیشه ای و خسته کننده شده، در نتیجه فقط میگم امیدوارم سال های آینده حداقل درصد بیشتری از مردم کتابداری رو بشناسن.
ولی باید اعتراف کرد تا زمانی که کتابداران خودشون خودشون رو باور نکنند و نشناسند هیچ امیدی به این قبیل امیدواریها نیست و چقدر تاسف باره که ببینی کتابدارا با سرافکندگی از تخصصشون میگن.
و در پایان کاش آقای واعظی نشناخته، کتابداری رو فراموش میکرد.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۴ آبان ۹۱ ، ۱۶:۲۶
جواد صیافی
دیدگاهی نو بر کتابداری -
هفته کتاب و روز کتابدار رو به کتابداران اورجینال و دانشجویان و اساتید کتابداری تبریک میگم.
امیدوار بودم امسال جدا ازینکه کتابداران خودشون خودشون رو تحویل بگیرن، دیگران نیز متوجه بشن روز کتابدار مثل سایر مناسبت ها عمومی واسه ی کتابداران جای تبریک داره. متاسفانه رسانه ها روز کتاب رو تبریک میگن ولی توجهی به کتابداران ندارن. اینگونه انتقادات هم دیگه کلیشه ای و خسته کننده شده، در نتیجه فقط میگم امیدوارم سال های آینده حداقل درصد بیشتری از مردم کتابداری رو بشناسن.
ولی باید اعتراف کرد تا زمانی که کتابداران خودشون خودشون رو باور نکنند و نشناسند هیچ امیدی به این قبیل امیدواریها نیست و چقدر تاسف باره که ببینی کتابدارا با سرافکندگی از تخصصشون میگن.
و در پایان کاش آقای واعظی نشناخته، کتابداری رو فراموش میکرد.



۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۳ آبان ۹۱ ، ۲۰:۳۱
جواد صیافی

ستاندارد از لحاظ اصطلاحی به سطحی از کیفیت خاص اشیا، فعالیت‌ها، یا مقیاس پایه گفته می‌شود که باید رعایت شود یا مبنای داوری قرار گیرد (8: ذیل "واژه"). فرایند استانداردسازی هم به‌معنای تولید استاندارد و هم به‌مفهوم تطبیق با استاندارد است.

استاندارد، در واقع، مجموعه‌ای از قوانین و مقررات است که توسط برخی نهادهای ذی‌صلاح جهت استفاده سازمان‌ها و مؤسسات در مقیاس ملی و بین‌المللی وضع و تصویب می‌شود و ممکن است توسط دولت‌ها یا نهادهای علمی، از جمله برخی انجمن‌های حرفه‌ای، اجرا گردد. بعضی از استانداردها به‌صورت دستورالعمل ارائه می‌گردد و سازمان‌ها مجازند خود در مورد شیوه به‌کارگیری آنها تصمیم بگیرند یا فقط از بخشی از آنها استفاده کنند. نوع دیگر استاندارد حاصل توافق است نه ناشی از قانون‌گذاری، و غالباً روش ساده انجام کار را با درجه‌ای از کارآیی و حداقل هزینه ارائه می‌کند. نمونه این نوع استاندارد در کتابداری مربوط به چگونگی تدوین فهرست سرعنوان موضوعی است .

برخی عوامل مؤثر در استانداردسازی عبارتند از: ایجاد نظم در آنچه می‌تواند در وضعیت دیگری هرج‌ومرج تلقی شود، تضمین ثبات، نیل به درجه قابل قبولی از تعالی، و ارتقای خدمات مؤثر. تمایل به بهبود کیفیت، به‌تنهایی، به ایجاد استاندارد نمی‌انجامد، بلکه احساس ضرورت و شناخت نیازها برای ایجاد و به‌کارگیری استانداردها حائز اهمیت است. وجود استاندارد هزینه‌ها را کاهش می‌دهد و هماهنگی با آن می‌تواند از دوباره‌کاری‌ها بکاهد. به‌طور مثال، تحلیل موضوعی مدارک به‌صورت استاندارد می‌تواند کار هماهنگی میان مراکز مختلف را تسهیل کند. همچنین استانداردسازی ثبات و سازگاری در استفاده از نظام‌های واژگان یا رده‌بندی را ارتقا می‌دهد. رعایت استانداردها در آموزش اطلاع‌رسانی نیز حائز اهمیت است؛ و در واقع، اصول و روش‌ها به دانشجویان تدریس می‌شود تا آنها قادر باشند در سازمان‌های گوناگون اطلاع‌رسانی به‌طور مؤثر فعالیت کنند.

همان‌گونه که دلایلی برای ضرورت وجود و استفاده استانداردها قابل ارائه است، عللی نیز برای نداشتن، یا حداقل، به کار نبردن آنها وجود دارد. هر استاندارد لزوماً بهترین خدمات را برای کلیه استفاده‌کنندگان فراهم نمی‌کند، جویندگان اطلاعات دارای نیازها و شرایط بسیار متفاوت هستند. از این رو، ممکن است برخی استانداردها برای گروهی از استفاده‌کنندگان سودمند تلقی شود، ولی در محیط اطلاعاتی دیگری، مناسب نباشد؛ یا در سازمانی، معتبر و در سازمان دیگری کم‌اعتبار ارزیابی شود (4: 129). هیچ استانداردی را نمی‌توان برای همه، بدون درنظرگرفتن نیازها و شرایط، مناسب دانست. استانداردها بر اساس تناسبشان با وضعیت ویژه، به‌کار می‌روند.

تاریخچه.تدوین استانداردهای کتابخانه‌ای در حرفه کتابداری دارای سابقه‌ای طولانی است و تاکنون سه نوع استاندارد تدوین و ترویج شده است :

1. استانداردهایی که خدمات کتابخانه‌ها با آنها مقایسه می‌شود. استانداردهای متفاوتی که انجمن کتابداران امریکا و سایر مؤسسات حرفه‌ای  جهان منتشر کرده‌اند از این نوع هستند. دو نمونه از این نوع استانداردها عبارتند از: "استانداردهای ایفلا برای کتابخانه‌های دانشگاهی"[1] و "رهنمودهایی برای آموزش و استفاده کتابداران، اطلاع‌رسانان، و آرشیوداران"[2].

تدوین استاندارد کتابخانه‌های دانشکده‌ای در امریکا از تلاش‌های اولیه مربوط به تعیین اعتبار مؤسسه‌های آموزشی نشأت می‌گیرد. این مؤسسه‌ها راهنماها یا استانداردهایی برای ارزیابی و تعیین اعتبار سازمان‌های آموزشی تدوین کردند. در سال 1932 ویلیام رندالکتاب>کتابخانه دانشکده‌ایرا که تحلیلی از حدود دویست‌وچهار سال آموزش علوم انسانی در دانشگاه‌های امریکا بود منتشر کرد. در دهه 1930، به‌دنبال برنامه کتابخانه دانشکده‌ای بنیاد کارنگی، شورای کتابخانه‌های دانشکده‌ای به ریاست بیشاپاستانداردهای کتابخانه دانشکده‌ای را تدوین کرد. گروه دیگری نیز استانداردهای کتابخانه‌های مدارس عالی را فراهم کردند. در سی‌وپنجمین جلسه ایفلا ـ کپنهاگ، در سال 1969، دکتر کی.دبلیو.هامفریزانگلیسی خلاصه‌ای را از استانداردهای جهانی متفاوت برای کتابخانه‌های دانشگاهی ارائه داد. وی بر آن بود که از میان استانداردهای موجود در برخی کشورها به معیارهای بنیادی دست یابد و اعتقاد داشت که بیشترین استانداردهای کتابخانه‌های دانشگاهیِ تهیه‌شده در کشورهای مختلف، در خارج از محیطی که در آن تدوین شده‌اند بی‌اعتبارند یا اعتبار اندکی دارند و نمی‌توانند به‌عنوان معیارین‌المللی مورد استفاده قرار گیرند. در سال ،1965 در هند نیز استانداردهایی توسط رانگاناتان*تدوین و منتشر شد. کتابداران هندی از اجماع متخصصان، برای دستیابی به توافق درباره محتوای استانداردها، استفاده می‌کنند. این تلاش‌ها رویکرد امریکایی را در تدوین استانداردهای کتابخانه‌های دانشکده‌ای منعکس می‌کند و به توصیه‌هایی درباره مقدار بودجه سازمانی و تعداد و کیفیت کارکنان، تسهیلات، امکانات پرداخته است. کمیسیون دانشگاهی در سال 1975 کمیته‌ای برای توسعه کتابخانه‌های دانشگاهی و دانشکده‌ای تحت ریاست رانگاناتان تأسیس کرد. این کمیسیون پیشنهادهایی برای واگذاری اعتبار، بودجه‌های کتابخانه‌ها، گزینش و خرید کتاب‌ها، کارکنان، و ساختمان و تجهیزات کتابخانه‌ها ارائه داد. کمیته "انجمن کتابخانه‌های دانشکده‌ای و تحقیقاتی  با مأموریت تجدیدنظر در استانداردهای کتابخانه‌های دانشکده‌ای تشکیل شد تا، با تحلیل اطلاعات آماری، استانداردهای سال 1975 را تدوین کند. این استانداردها گرچه از سال 1975 تاکنون چندبار ویرایش گردیده، تغییر زیادی در آنها داده نشده است. کمیته‌ای که از انجمن کتابخانه‌های دانشکده‌ای و تحقیقاتی و انجمن کتابخانه‌های تحقیقاتی تشکیل شد، با گردآوری داده‌های خود و استفاده از داده‌های منتشرشده پیشین، استانداردهای سال 1979 را برای کتابخانه‌های دانشگاهی تدوین کرد. سپس متن جدیدی از استانداردها، که توسط انجمن کتابخانه‌های دانشکده‌ای و تحقیقاتی در سال 1989 تدوین و به‌کار گرفته شد، جایگزین استانداردهای سال 1979 گردید. در این متن، از کتابداران خواسته شده که اهداف بلندمدت، میان‌مدت، و کوتاه‌مدت خود را مشخص کنند؛ همچنین راهکاری توصیه شده است که می‌تواند دستیابی به اهداف و مقاصد را ارزیابی کند. این متن به فرایند داخلی کتابخانه توجه دارد و حاوی پیشنهادهایی برای آن دسته از دانشکده‌هاست که تمایل دارند آن را به‌کار گیرند (173:3). ویرایش 1995 استانداردهای کتابخانه‌های دانشگاهی در سه مقوله کلی مجموعه‌ها، کتابداران، و ساختمان و تجهیزات تدوین شده است (94:1).

در کشورهای مختلف، درباره عناصری که باید در عبارات استانداردهای کتابخانه‌ای قرار گیرند تا عملکردها با آنها سنجیده شود توافقی عمومی وجود دارد. اجزا و عناصری که از این جهت مورد بررسی قرار می‌گیرند عبارتند از: اندازه مجموعه یا ویژگی‌های منابع کتابخانه‌ای؛ درصد بودجه عمومی و آموزشی مؤسسه که باید به کتابخانه اختصاص یابد؛ تعداد صندلی‌ها و سایر تجهیزات؛ خدماتی که کتابخانه ارائه می‌کند؛ و مواد مربوط به اداره مدیریت کتابخانه. در بیشتر استانداردها، مواد مربوط به کمیته کتابخانه، ساعات کار کتابخانه، شبکه کتابخانه‌ای، همکاری‌های بین کتابخانه‌ای، منابع غیرچاپی، و گرایش‌های کتابخانه نیز وجود دارد. چنین استانداردهایی در زمینه کتابخانه‌های عمومی، به مواردی چون مکان‌های ارائه خدمات با توجه به کتابخانه مرکزی و کتابخانه‌های اقماری، و ساعات کار و حداقل مجموعه هر یک از شعب در پیوند با جمعیت باسواد نیز توجه دارد.

2. استانداردهایی که تا حد امکان لازم است به‌طور مداوم در انجام فعالیت‌های خاص به‌کار رود، اما لزوماً نتایج یکسانی از کاربرد آنها حاصل نمی‌شود. قواعد فهرست‌نویسی انگلوامریکن*، فرمت مارک، قوانین استاندارد بین‌المللی توصیف کتابشناختی*(آی.اس.بی.دی) و شماره استاندارد بین‌المللی کتاب*(آی.اس.بی.ان) نمونه‌هایی از این نوع استانداردها هستند.

3. استانداردهای فنی یا مشخصاتی که نظارت دقیق بر آنها برای بهره‌گیری مشترک از اطلاعات ضروری است. استانداردهای وضع شده توسط سازمان ملی استانداردهای اطلاع‌رسانیدر امریکا در باب موضوع‌هایی چون مشخصات ساختار فرمت‌ها، نویسه‌ها، و فهرست‌ها مواردی از این نوع هستند.

مباحث استانداردهای فنی فراتر از توجه به عملیات روزانه کتابخانه است. در عین حال، جامعه کتابداری هر کشوری باید این مباحث را بشناسد و توجه به آن را گوشزد کند. در این راستا، ارتباط نزدیک با دولت که مسئولیت این امر را برعهده دارد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بیشتر کشورها ـ به‌جز ایالات متحده ـ مسئولیت تدوین استانداردهای فنی را به مؤسسات دولتی یا شبه دولتی وامی‌گذارند. سودمندی این روش در این است که نیروی قانونی توانمندی برای رعایت استانداردها فراهم می‌آورد.

سازمان‌های استاندارد. قلمرو استانداردها می‌تواند بین‌المللی، ملی، یا منطقه‌ای باشد و غالباً بیش از یک سازمان ملی در یک کشور خاص وجود دارد که اغلب در یک رشته یا رشته‌های مرتبط با یکدیگر فعالیت می‌کنند. هدف اساسی در توسعه استانداردهای بین‌المللی، دستیابی به توافقی جهانی است. نیل به این توافق امری ساده نیست، زیرا هر عنصر از دیدگاه ویژه خود به فرایند توسعه استانداردها می‌نگرد. در نتیجه، چنان تنوّعی در استانداردهای بین‌المللی وجود دارد که از آن به "جنگل استانداردها" تعبیر شده است.

سازمان بین‌المللی استاندارد (ایزو) ، که مرکز آن در ژنو (ایتالیا) است، مسئولیت توسعه و هماهنگی استانداردهای فنی بین‌المللی را برعهده دارد. این سازمان در سال 1946، با شرکت 25 انجمن ملی استاندارد و برای ادامه وظایف "فدراسیون بین‌المللی انجمن‌های ملی استانداردکه در سال 1926 سازمان یافته بود تأسیس شد. ایزو، سازمانی غیردولتی است اما بیش از هفتاد درصد اعضای آن را گروه‌های دولتی (یعنی گروه‌های ملی استاندارد 89 کشور) تشکیل می‌دهند. این سازمان بانی 172 "کمیسیون فنی" است و در مدت حیات خود بیش از 8000 استاندارد بین‌المللی را منتشر کرده است. در حوزه کتابداری و اطلاع‌رسانی، "کمیسیون فنی 46" که به "بخش اطلاع‌رسانی و سندپردازی" مشهور است مسئولیت استانداردهای بین‌المللی را برعهده دارد. امروزه 25 کشور به‌عنوان عضو فعال، 33 کشور به‌عنوان عضو ناظر، و 43 سازمان به‌عنوان عضو وابسته با این کمیسیون همکاری دارند که ایفلا از جمله این سازمان‌هاست. حوزه کاری این کمیسیون عبارت است از: استاندارد کردن فعالیت‌های عملی کتابخانه‌ها، مراکز سندپردازی و اطلاع‌رسانی با خدمات نمایه‌سازی و چکیده‌نویسی خدمات آرشیوی؛ و علوم اطلاع‌رسانی و انتشارات.

برخی کمیسیون‌های فرعی دیگر که در حوزه کتابداری و اطلاع‌رسانی فعالیت دارند عبارتند از: 1) کمیسیون فرعی ،2 برای ارائه استاندارد در حوزه برگردان نوشته‌ها از زبانی به زبان دیگر؛ 2) کمیسیون فرعی 3، برای کنترل اصطلاح‌هایی که در استانداردهای کمیسیون 46 مورد استفاده واقع می‌شوند؛ 3) کمیسیون فرعی 4، برای کاربرد رایانه در امر اطلاع‌رسانی و سندپردازی، و نیز استانداردهایی برای ساختارهای ارتباطی، راهنمای عناصر اطلاعاتی، نسخ خطی و نشریات رایانه‌ای، مدیریت پایگاه‌های اطلاعاتی، و گسترش و توسعه استانداردهایی برای کاربرد الگوی "تعامل نظام‌های باز" در امر مبادله اطلاعات کتابشناختی؛ 4) کمیسیون فرعی 8، برای ارائه استانداردهای عملی در حوزه آمار انتشارات و مواد کتابخانه‌ای از جمله آمارهای تولید کتاب؛ 5) کمیسیون فرعی 9، برای استانداردهای صفحه عنوان، عطف، سرشناسه ریزنگارها، کاربرگه‌ها، ارجاعات کتابشناختی و ساختار استنادها، قوانین برگه‌آرایی، تحلیل موضوعی شامل نمایه‌سازی و چکیده‌نویسی، و راهنمای تدوین اصطلاحنامه‌ها؛ و 6) کمیسیون فرعی 10، برای ارائه استاندارد در حوزه حفظ و نگهداری مدارک موجود در کتابخانه‌ها، آرشیوها، و مراکز سندپردازی.

فرایند توسعه استانداردها بر توافق استوار است. توافق هیچ‌گاه بر وحدت نظر کامل متکی نیست، بلکه نیازمند دستیابی به تفاهمی بنیانی در زمینه پیشنهادهایی است که در استانداردها ارائه می‌گردد. فرایند توسعه استانداردها در پنج مرحله انجام می‌گیرد: 1) مرحله پیشنهاد، که طی آن، پیشنهادِ طرح جدید منتشر می‌شود؛ 2) مرحله مقدماتی، که در آن پیش‌نویس طرح انتشار می‌یابد؛ 3) مرحله کمیسیون، که در آن پیش‌نویس کمیسیون منتشر می‌گردد؛ 4) مرحله تصویب، که منجر به انتشار پیش‌نویس استاندارد می‌شود؛ و سرانجام )5 مرحله نشر، که در آن استاندارد بین‌المللی انتشار می‌یابد.

با پیشنهاد طرح جدید برای رأی‌گیری، فرایند تهیه استاندارد شروع می‌شود. طرح‌های جدید معمولاً از طریق اعضا یا سازمان‌های مرتبط با کمیسیون فنی 46، مانند ایفلا، فید، یا یونسکو ارائه می‌شود. زمانی که طرح یا پیشنهادی به رأی گذاشته می‌شود از اعضا می‌خواهند که نخست حوزه طرح جدید را مشخص و تأیید کنند؛ و سپس روشن سازند که تا چه حد در توسعه آن استاندارد مشارکت خواهند داشت. بر اساس قوانین ایزو، موافقت حداقل پنج عضو، برای مشارکت در توسعه طرح، ضروری است. استانداردها حداقل هر پنج سال یک‌بار برای تعیین ضرورتِ تجدیدنظر، ابطال، یا تأیید مورد بررسی قرار می‌گیرند.

برای دستیابی به استانداردها می‌توان از طریق ایفلا یا سازمان ملی استاندارد در هر کشور اقدام کرد. پیشنهادهایی که از طرف ایفلا به کمیسیون فنی 46 ارسال می‌شود از موقعیت ویژه‌ای برخوردار است، چون پیش از ارسال به ایفلا به توافق‌هایی دست یافته‌اند و، با این توافق‌های از پیش حاصل شده، چرخه توسعه استاندارد کوتاه‌تر شده و تحقق استاندارد آسان‌تر صورت می‌پذیرد.

 


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۰ آبان ۹۱ ، ۱۲:۵۰
جواد صیافی
دیدگاهی نو بر کتابداری - کتابخانه ملی کشاورزی
کتابخانه ملی کشاورزی

کتابخانه ملی کشاورزی امریکا وابسته به وزارت کشاورزی ایالات متحده امریکا، در شهر واشینگتن دی‌سی و در مرکز تحقیقات کشاورزیِ هنری والاس بلتسویل قرار دارد. این کتابخانه بر اساس قانون ایالات متحده امریکا موظف به گردآوری، سازماندهی، و اشاعه مواد اطلاعاتی کشاورزی در سطح ملی و بین‌المللی است.

کنگره امریکا وظایف این کتابخانه را به‌شرح زیر تعیین کرده است:

ـ فراهم‌آوری، حفظ و نگهداری، و مدیریت مواد و منابع کشاورزی و علوم وابسته؛

ـ سازماندهی و ارائه خدمات اطلاع‌رسانی کشاورزی؛

ـ تولید اطلاعات و ارائه خدمات اطلاع‌رسانی کشاورزی در سطح ایالات متحده امریکا و بین‌المللی؛

ـ برنامه‌ریزی، هماهنگی، ارزیابی، و تعیین نیازهای کتابخانه‌ای و اطلاع‌رسانی مربوط به آموزش و تحقیقات کشاورزی؛

ـ همکاری و هماهنگی برای توسعه کتابخانه‌ها و شبکه‌های اطلاع‌رسانی کشاورزی؛ 

ـ تلاش برای توسعه خدمات اطلاع‌رسانی تخصصی میان کتابخانه‌ها و جوامع و انجمن‌های اطلاع‌رسانی کشاورزی در سطح ملی و بین‌المللی.

بر اساس این قانون، ان.اِی.ال. تنها مرجع سیاست‌گذار، پاسخگو، و مسئول برای ارائه خدمات کتابداری و اطلاع‌رسانی کشاورزی در ایالات متحده امریکا معرفی شده است.

کتابخانه با بهره‌گیری از فناوری‌های جدید اطلاع‌رسانی، خدمات بسیار گسترده و سریعی را برای دسترس‌پذیر ساختن اطلاعات فراهم‌آوری شده معمول می‌دارد. مطالب چاپی، تصاویر، و متن کامل منابع علمی موجود در کتابخانه به راحتی قابل استفاده هستند. همچنین خدمات اطلاع‌رسانی ویژه‌ای از طریق اینترنت ارائه می‌شود. خدمات سنتی کتابخانه‌ای و فراهم‌آوری و تحویل مدرک نیز همچنان جاری است. برنامه آموزش مراجعه‌کنندگان به‌منظور آشنایی با شیوه بهره‌گیری از منابع کتابخانه توسط کتابداران اجرا می‌شود. امکان بهره‌گیری و استفاده از مواد و مجموعه کتابخانه‌های دیگر و مراکز اطلاع‌رسانی کشاورزی نیز وجود دارد. این همه در پرتو مدیریت مناسب و تسهیل استفاده از کتابخانه و منابع آن در حوزه تحقیقات کشاورزی حاصل شده است.

پایگاه اطلاعاتی اگریکولا که در واقع به‌عنوان مرجع کتابشناسی منابع کشاورزی و علوم وابسته موجود در ان.اِی.ال. است، به نحوی طراحی و تولید شده که در سراسر جهان می‌توان به آن دسترسی یافت. قرار گرفتن این پایگاه بر روی پایگاه اینترنتی کتابخانه امکان دسترسی را برای همه علاقه‌مندان ــ البته با رعایت ضوابط ــ فراهم کرده است.

چندین کتابخانه و مرکز اطلاع‌رسانی ملی با قرار گرفتن در دروازه‌های اطلاعاتی ان.اِی.ال.، برای مراجعه‌کنندگان امکان اطلاع‌یابی از منابع خود را فراهم کرده‌اند. آنها در واقع سایت ان.اِی.ال. را به‌عنوان دروازه ورودی به اطلاعات کشاورزی خود به‌رسمیت شناخته‌اند.

این کتابخانه توانسته است از طریق همکاری نزدیک با سایر سازمان‌های دولتی، خدمات خود را به‌صورت تخصصی در سطحی گسترده به علاقه‌مندان ارائه دهد. کارشناسان در واحدهای گوناگون سعی دارند بهترین زیرساخت‌ها را به‌منظور پشتیبانی از دیگر حوزه‌های ارائه‌کننده اطلاعات به‌وجود آورند. برگزاری کارگاه آموزشی، نمایشگاه، و آشنا کردن با امکانات کتابخانه برنامه‌هایی هستند که به‌صورت منظم توسط بخش‌های ویژه اطلاع‌رسانی اجرا می‌شود.

هدایت و طراحی شیوه‌های جدید در حوزه کنترل کتابشناختی منابع کشاورزی، با استفاده از دستاوردهای فناوری جدید اطلاع‌رسانی، از دیگر خدمات کتابخانه است. با توسعه فرهنگ بهره‌گیری از ابزارها و ساده‌سازی توصیف موضوعی، با مشارکت فهرستنویسان و کارشناسان کتابداری و اطلاع‌رسانی دیگر کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی، سرعنوان‌های موضوعی اگریکولا هر روز افزایش و گسترش می‌یابد و از نظر محتوایی کامل‌تر می‌شود.

در پرتو برنامه‌های مشارکت و هدایت در ان.اِی.ال. با دیگر کتابخانه‌ها و پذیرش عاملیت از طرف آنها، دستیابی به مرکز شبکه اطلاع‌رسانی کشاورزی (اگ نیک) ، فراهم شده است. بهره‌گیری از برنامه ایکس.ام.ال.  و نظام اطلاع‌رسانی جغرافیایی (جی.آی.اس.) ، ذخیره و بازیابی و دستیابی به پایگاه اطلاعات وزارت کشاورزی ایالات متحده امریکا را از طریق پیش‌نمون اگروس امکان‌پذیر ساخته است.

کتابخانه ملی کشاورزی مرجع اطلاعات کتابشناختی در مدیریت اطلاعات کشاورزی در سطح ملی و جهانی است؛ همچنین تهیه و گسترش سرعنوان‌های موضوعی و مستندسازی منابع کشاورزی را برعهده دارد. تجربیات آن عمدتآ در توسعه مجموعه‌ها و نظام‌های خودکارسازی برای ذخیره اطلاعات، طراحی مدل‌های شناسایی، سازماندهی، و نگهداری است که دسترس‌پذیری در سطح وسیع، و نهایتآ رقومی‌سازی در اینترنت و هر مرجع دیگر را امکان‌پذیر ساخته است. مجموعه تجربیات و یافته‌های تخصصی در حوزه کتابداری و اطلاع‌رسانی، درخصوص اسناد و مدارک چاپی و رقومی، برای ارائه به مراجعه‌کنندگان و استفاده‌کنندگان، توسط کارکنان کتابخانه در سطح وسیع کسب و تدوین می‌شود.

سازمان و جایگاه تشکیلاتی کتابخانه.تحولات سه دهه پایانی قرن بیستم تغییرات عمده‌ای را بر تمامی ساختارهای سازمانی و تشکیلاتی در جهان، از جمله کتابخانه ملی کشاورزی اعمال کرد. البته این تغییرات بیشتر مثبت ارزیابی می‌شوند. از یک طرف شاهد تحولاتی در بین ملل مختلف از نظر سیاسی و اجتماعی بودیم، مانند انقلاب و انفجار اطلاعات، انقلاب فناوری، و منابع کمک‌های دولتی در مسیر انطباق با این تحولات و انقلابات. از طرف دیگر نه تنها کتابخانه‌ها در سراسر جهان به موتور تحولات و تغییرات و توسعه تبدیل شده‌اند، بلکه با ارائه خدمات مناسب در برآوردن نیاز استفاده‌کنندگان تمهیدات مثبتی را ایجاد کرده و موجب غنای پیشینه تحقیقات شده‌اند.

در 1962، وزیر وقت کشاورزی ایالات متحده، اورویل فریمن، کتابخانه وزارت کشاورزی امریکا را به‌عنوان کتابخانه ملی کشاورزی امریکا مطرح کرد. این طرح در 1970 در قانون فدرال مطرح شد، اما تا 1990 طول کشید تا کنگره امریکا، ان.اِی.ال. را به‌عنوان اولویت اول در گردآوری منابع اطلاعات کشاورزی امریکا به رسمیت بشناسد.

این کتابخانه به‌عنوان بخشی از دفتر علوم و آموزش وزارت کشاورزی از 1962 مطرح شد. چندین‌بار این جایگاه تغییر یافت، ولی همچنان در تشکیلات سازمانی وزارت کشاورزی مطرح بود. در ژانویه 1978 به‌عنوان بخشی از نظام فناوری اطلاعات در وزارت کشاورزی در مدیریت علوم و آموزش محسوب شد. در ژوئن 1981 مجددآ به‌عنوان بخش جداگانه‌ای از آن مدیریت و تابع وزارت کشاورزی قرار گرفت. در دسامبر 1994 تجدید سازمان شد و در بخش خدمات تحقیقاتی وزارت کشاورزی ایالات متحده (اِی.آر.اس.) جای داده شد و تا امروز (2004) در این فرانمای تشکیلاتی قرار دارد. البته بخش تحقیقات وزارت کشاورزی امریکا به‌عنوان سازمان تحقیقات، آموزش، و مأموریت‌های اقتصادی مناطق مطرح است.

ساختمان کتابخانه.از 1969 ساختمان کتابخانه در محل فعلی استقرار یافت و مدت 30 سال هیچ تغییر عمده‌ای در آن داده نشد. در دهه 1990 مطالعات نشان داد که باید در فضاسازی و ایمن‌سازی ساختمان اقداماتی انجام گیرد. در 1998 کارمندان جابه‌جا شدند و از ژانویه 1999 تخریب و بازسازی ساختمان آغاز گردید (از مارس 1999 تا مارس 2000). در آوریل 2000 درهای کتابخانه به روی عموم علاقه‌مندان گشوده شد. در 14 ژوئن 2000 وزیر کشاورزی، دَن گلیکمن، ساختمان ان.اِی.ال. را به‌خاطر قدردانی از خدمات رئیس جمهور فقید و آزادیخواه امریکا ابراهام لینکلن به کشاورزی این کشور، از طریق تأسیس وزارت کشاورزی در 1862 به‌نام وی نام‌گذاری کرد.

مجموعه.مجموعه 5/3 میلیونی کتابخانه، به 70 زبان مختلف، شامل انواع مواد کتابی و غیرکتابی در موضوع‌های مختلف از جمله گیاه‌شناسی، علوم دامی، دامپروری، اقتصاد کشاورزی، آمار کشاورزی، شیمی، مهندسی کشاورزی، زراعت، جنگل و جنگلداری، تولیدات جنگلی، غذا و تغذیه (انسانی و دامی) می‌شود. به‌علاوه، گردآوری منابع اطلاعاتی در موضوع‌های مرتبط نظیر زیست‌شناسی، فیزیک، تاریخ طبیعی، حیات وحش، آلودگی محیط زیست، ژنتیک، منابع طبیعی، هواشناسی، و شیلات و آبزیان نیز حائز توجه آن است.

پایه و اساس مجموعه کتابخانه، بخش پروانه‌های ثبت اختراع بوده است که در وزارت کشاورزی ایجاد و بعد تبدیل به کتابخانه شد. مجموعه کتابخانه در 1889 به حدود 20000 جلد و در 1920 به بیش از 150000 جلد کتاب و جزوه افزایش یافت. قدیمی‌ترین اثر متعلق به قرن 16م. است.

ان.اِی.ال. مسئولیت پشتیبانی و فراهم‌آوری نیازهای اطلاعاتی وزارت کشاورزی و مجامع و انجمن‌های فعال در زمینه غذا، خواروبار، و منابع طبیعی در سطح ملی و بین‌المللی را عهده‌دار است؛ به‌همین جهت سعی می‌کند از راه‌های گوناگون مجموعه خود را افزایش دهد و با گردآوری و تهیه منابع نایاب و ادبیات خاکستری مجموعه خود را غنی سازد. مبادله، اهدا، و خرید راه‌های افزایش منابع است. مؤسسات و مراکز دولتی خارجی در امر اهدا و مبادله اطلاعات کشاورزی در اولویت قرار دارند. کتابخانه با بیش از 5000 مؤسسه و مرکز علمی در 118 کشور جهان مبادله اطلاعات دارد. حدود 70 درصد مواد کتابخانه، به‌ویژه نشریات ادواری آن از طریق مبادله دریافت می‌شود. معمولا مؤسسات و مراکز، شمارگان محدود نشریات خود را برای همه کتابخانه‌ها ارسال نمی‌کنند، ولی ان.اِی.ال. در دریافت این آثار بسیار موفق بوده است.

در بخش مجموعه این کتابخانه موارد زیر درنظر گرفته شده است:

1. توسعه مجموعه. سیاست اصلی کتابخانه ملی کشاورزی در مجموعه‌سازی، تقویت مجموعه برای پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی بخش کشاورزی ــ اعم از دولتی و غیردولتی ــ و بخش‌های تحقیقاتی و دانشگاهی است. کتابخانه ملی کشاورزی مانند دیگر کتابخانه‌های علمی ـ پژوهشی، برای مجموعه‌سازی بیشترین هزینه را صرف گردآوری نشریات ادواری می‌کند. نسخه الکترونیک خط‌مشی مجموعه‌سازی کتابخانه از طریق نشانی زیر قابل دسترسی است:"http:// www. nal. usda. gov/ acq/ cdpolicy. htm". در خط‌مشی مجموعه‌سازی کتابخانه، به مسئولیت کتابخانه کنگره و کتابخانه ملی پزشکی توجه شده است. این سه کتابخانه که احتمال همپوشانی و تکرار منابعشان وجود دارد، به توافق رسیده‌اند و در این خصوص خط‌مشی مشترک تهیه کرده‌اند. این خط‌مشی مشترک نیز در نشانی اینترنتی فوق موجود است.

2. مجموعه‌سازی برای مراکز ویژه اطلاع‌رسانی. در آغاز دهه 1970 بر ایجاد مراکز اطلاع‌رسانی تخصصی در کتابخانه، در حوزه‌های غذا و تغذیه، نظام‌های جایگزین در زراعت، جامعه‌شناسی روستایی، فناوری زیستی، کشتِ آبی، حمایت حیوانات، کیفیت آب، تجارت و بازاریابی کشاورزی، و انتقال فناوری تأکید شد. این حوزه‌ها علاوه بر منابعی که به جنبه‌های مختلف توسعه روستایی، اقتصاد، و بهداشت و رفاه اجتماعی مربوط می‌شوند؛ برای پشتیبانی از بخش اطلاع‌رسانی روستایی کتابخانه ملی کشاورزی نیز در دستور کار فراهم‌آوری و مجموعه‌سازی قرار گرفتند. برای تقویت بخش ژنوم گیاهی کتابخانه، چندین نشریه ادواری در حوزه ژنتیک، زیست‌شناسی مولکولی، و فناوری زیستی به مجموعه ویژه گیاه‌شناسی و علوم گیاهی در طول دهه 1990 اضافه شده است. مجموعه حاضر یکی از غنی‌ترین منابع اطلاعاتی در حوزه گیاه‌شناسی و علوم گیاهی در جهان است.

3. تهیه قالب‌های الکترونیکی. به‌منظور گردآوری و بهره‌گیری از منابع الکترونیکی حوزه کشاورزی در ،1994 برنامه تهیه و توزیع اطلاعات کشاورزی در قالب الکترونیکی و بهره‌برداری از فناوری‌های نوین اطلاع‌رسانی در دستور کار قرار گرفت. کارکنان بخش مجموعه‌سازی برای توسعه فعالیت‌های خود جست‌وجویی جدی را بر روی شبکه انجام دادند. همچنین کار برای آماده‌سازی منابع اینترنتی و فهرست‌های پیوسته نیز آغاز شد. اکنون مدارک چاپی و کاغدی که در کتابخانه به‌صورت دیجیتالی تهیه شده و از طریق اینترنت دسترس‌پذیر هستند، میزان قابل توجهی را به خود اختصاص داده‌اند. بخش زیادی از اسناد و مدارک باارزش کشاورزی و تاریخ کشاورزی امریکا به‌صورت الکترونیکی تهیه شده‌اند تا نگهداری و اشاعه آنها بهتر امکان‌پذیر باشد.

4. تهیه مجموعه‌های ویژه. کتابخانه برای گردآوری آثاری که به نحوی به تاریخ فعالیت‌های کشاورزی در ایالات متحده امریکا مربوط می‌شوند، اعم از متن چاپی، خطی، پوستر، عکس، فیلم، و جز آن تلاش ویژه‌ای معمول می‌دارد. همه این آثار در بخش خاصی نگهداری و حفظ می‌شوند. از تمام مراکز، مؤسسات، افراد، خانواده‌ها، و شرکت‌ها در سراسر جهان درخواست شده است در صورتی که اثری درباره تاریخ کشاورزی امریکا دارند (حتی به‌صورت امانی) در اختیار کتابخانه قرار دهند. با این تمهیدات کتاب‌های نایابی در حوزه دامپروری، انگل‌شناسی، دامپزشکی، جانورشناسی، حشره‌شناسی، تاریخ طبیعی، زراعت، و گیاه‌شناسی به‌دست آمده است. آثار بسیار باارزش هنری نیز در این ارتباط برای کتابخانه ارسال شده است. در رابطه با صنایع لبنیات، مرغداری، تاریخ شفاهی علوم کشاورزی، و دفتر خاطرات کشاورزان امریکایی نیز منابع زیادی در اختیار بخش اسناد (تاریخ کشاورزی ایالات متحده امریکا) قرار گرفت. و 5. حفظ و نگهداری مجموعه. بخش حفظ و نگهداری و مرمت مجموعه با بهره‌گیری از همه امکانات صحافی، وصّالی، ترمیم، تصویربرداری، رقومی‌سازی، و مانند آن آثار باارزش مجموعه را از خطر تخریب و آسیب، حفاظت و نگهداری می‌کند. در هر سال حدود 10000 جلد از این‌گونه آثار صحافی و ترمیم می‌شود. از 1999 نسبت به بهبود وضعیت تهویه هوا، کنترل رطوبت، گرما و عوامل آسیب‌زننده

توجه ویژه‌ای مبذول شده و شرایط مناسب و تمهیدات لازم فراهم آمده است تا از آسیب رسیدن به مجموعه جلوگیری شود. تمامی مجموعه باارزش>مجله تحقیقات کشاورزی (جِی. اِی. آر.) که مهم‌ترین نشریه تحقیقات کشاورزی است، بر روی لوح فشرده ضبط شده و در نشانی اینترنتی:"http://www.nal.usda.gov.preserve"قرار گرفته است. چندین منبع باارزش دیگر نیز به‌همین طریق حفظ و نگهداری می‌شوند. در ادامه سیاست‌گذاری برای مدیریت مجموعه، در سال 2002، پنج طبقه از ساختمان کتابخانه به نگهداری مواد و منابع آسیب‌پذیر و نایاب اختصاص یافت. این طبقات قبل از انتقال آثار به آنجا مورد بازبینی قرار گرفتند و از نظر فضا، هوا، رطوبت، و گرما مجهز به سیستم‌های کنترل شدند و سپس منابع زیادی به آنجا منتقل گردید.

خدمات به پژوهشگران و مراجعه‌کنندگان.نیازهای اطلاعاتی علمی و فنی مراجعه‌کنندگان از طریق بخش‌های مرجع، تحویل مدرک، و اطلاع‌رسانی برآورده می‌شود. اطلاعات از کتابشناسی‌ها، چکیده‌نامه‌ها، و شبکه انتخاب می‌شوند. در سال‌های اخیر، طبقه اول کتابخانه ترمیم و بازسازی شده و قرائتخانه اختصاصی و خدمات رایانه‌ای در این طبقه قرار داده شده است. مجموعه نشریات ادواری جاری در این تالار در دسترس مراجعه‌کنندگان قرار دارد. ایستگاه‌های رایانه‌ای برای استفاده از پایگاه‌ها و منابع مرجع الکترونیکی مانند چکیده‌نامه‌ها، نمایه‌نامه‌ها، فهرست موجودی، منابع اختصاصی چند رسانه‌ای، و انتخاب متن کامل نشریات ادواری الکترونیکی استقرار یافته و در اختیار مراجعه‌کنندگان است. در تالار مطالعه اصلی (قرائتخانه اختصاصی) مجموعه‌های مرجع کاغذی، از جمله راهنماها دایره‌المعارف‌ها، اطلس‌ها، جاینامه‌ها، آمارنامه‌ها، لغت‌نامه‌ها، دستنامه‌ها، و چکیده‌نامه‌های کاغذی در قفسه‌ها در دسترس مراجعه‌کنندگان قرار گرفته‌اند. در این میان 360 عنوان نشریه ادواری جاری پراستفاده در حوزه کشاورزی و علوم وابسته که از میان بیش از 21000 عنوان نشریه انتخاب شده‌اند، با نظام باز برای استفاده حضوری در اختیار مراجعه‌کنندگان قرار دارد. بخش خدمات ویژه در تمام مدت هفته از روز دوشنبه تا جمعه از ساعت 30/8 الی 30/16 (به‌جز روزهای تعطیل رسمی) باز است و به ارائه خدمت می‌پردازد.

بخش‌های کتابخانه عبارتند از:

1. بخش خدمات ویژه اطلاع‌رسانی. با توجه به تنوع و گستردگی حوزه کشاورزی و علوم وابسته و طیف وسیع مخاطبان و استفاده‌کنندگان اطلاعات کشاورزی، از 1965 تشکیل بخش‌های ویژه اطلاع‌رسانی موضوعی، ان.اِی.ال. برای ارائه خدمات به مراجعه‌کنندگان ویژه مورد تأئید قرار گرفت که از نظر امکانات، فضا، و حجم مجموعه با یکدیگر تفاوت دارند.

برخی بخش‌ها عبارتند از: اطلاع‌رسانی کشت جایگزین؛ اطلاع‌رسانی حمایت حیوانات؛ اطلاع‌رسانی غذا و تغذیه؛ اطلاع‌رسانی امنیت غذا؛ اطلاع‌رسانی روستایی؛ اطلاع‌رسانی انتقال فناوری؛ اطلاع‌رسانی کیفیت آب، و مانند آن است.

2. بخش خدمات تحویل مدرک. بخش خدمات تحویل مدرک کتابخانه با تمهیداتی که به‌منظور بهره‌گیری از مخزن دیگر کتابخانه‌ها و همچنین مخازن خود کتابخانه ملی فراهم آمده است، هر روز درخواست‌های زیادی را از سراسر ایالات متحده و دیگر کشورهای جهان از طریق مراجعه حضوری، پست، تلفن، نمابر، پست الکترونیک، و تکمیل برگه‌های موجود در سایت، برای دریافت متن کامل یا بخش و فصلی از منابع اطلاعاتی دریافت می‌کند و بلافاصله به درخواست‌ها پاسخ می‌دهد. نشانی سایت اینترنتی تحویل مدرک کتابخانه ملی کشاورزی بدین قرار است :"http://www.nal. usda.gov/ddsb". قراردادها و موافقت‌نامه‌های زیادی بین کتابخانه ملی کشاورزی و دیگر کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی برای بهره‌گیری از منابع آب و پاسخگویی به درخواست مراجعه‌کنندگان منعقد شده است.

سایت اینترنتی کتابخانه.از 1998 این سایت بدون وقفه به‌طور بیست‌وچهارساعته فعال شده است و به‌صورت مستمر روزآمد می‌شود. پایگاه اگریکولا که دارای اطلاعات کتابشناختی بیش از 5/3 میلیون کتاب، نشریه ادواری، مجموعه سخنرانی‌های همایش‌ها، گزارش فنی، پایان‌نامه، و مجموعه‌ای از مدارک غیرچاپی و الکترونیکی در حوزه کشاورزی و علوم وابسته است، از طریق این سایت قابل دسترسی است. نشانی اینترنتی و پایگاه کتابخانه اگریکولا به ترتیب عبارتند از:"http://www.nal.usda.gov"؛ و"http:www.  nal.usda.gov/ag98/"

مرکز شبکه اطلاع‌رسانی کشاورزی (اگ نیک).ان.اِی.ال. با توجه به توانمندی‌های شبکه وب، تلاش ویژه‌ای را برای بهره‌گیری از شبکه اگ نیک می‌کند. با هدایت و برنامه‌ریزی این کتابخانه تأسیس اتحادیه اطلاع‌رسانی، متشکل از دانشگاه‌های کورنل، آیوا، آریزونا، نبراسکا، و لینکلن انجام شد و نخستین بحث‌ها و مذاکرات در آغاز دهه 1990 انجام گرفت. جمع‌بندی نهایی مذاکرات، در کارگاهی با حضور شرکت‌کنندگان در طرح ارائه شد. در این کارگاه آموزشی و مطالعاتی، اعضایی از انجمن‌های تخصصی، نمایندگان فدرال و دیگر ملیت‌ها شرکت کردند. در 1995، ان.اِی.ال. سایت اینترنتی اگ‌نیک را با تقویم وقایع کشاورزی و پایگاه منابع کشاورزی و با نشانی"http://www.agnic.org"افتتاح کرد. در مدت چند سال تعداد اعضا افزایش یافت و موضوع‌های ویژه از جمله آمار کشاورزی، علوم دامی، علوم گیاهی، مدیریت مراتع، اطلاع‌رسانی روستایی، و غذا و تغذیه به آن اضافه شد. در سال 2000 حدود 40 عضو و 28 سایت موضوعی ویژه به "اگ نیک" افزوده شد. اعضای سایت به‌طور سالانه گردهم می‌آیند و راهکارها و پیشنهادات را بررسی و درباره آنها تصمیم‌گیری می‌کنند. در نشست سالانه در آوریل 2000 شرکت‌کنندگانی از بیش از 50 مرکز حضور داشتند. کشورهای مکزیک، کارستاریکا، انگلستان، و کانادا نیز نمایندگانی را اعزام داشتند. بهره‌گیری از زبان‌های غیرانگلیسی، همچنین توسعه موضوعی سایت‌ها، و پوشش بیشتر مدارک در سایت از موارد درخواست همه شرکت‌کنندگان بود.

فناوری اطلاعات.رهبری توسعه فناوری به‌وسیله کتابخانه، به دهه‌های 1940 و 1950 برمی‌گردد، یعنی زمانی که ماشین‌های الکترونیکی همچون فتوشارژر، راپیدسلکتور، و فتوکلارکبه‌وسیله رالف شاو، اختراع شد. از آن زمان تاکنون در امر بهره‌گیری از فناوری اطلاعات در کتابخانه ملی کشاورزی بهبود زیادی حاصل شده است و بنابراین در این زمینه همواره پیشرو بوده است. کتابخانه از تمامی امکانات فناوری در حوزه اطلاع‌رسانی استفاده می‌کند و در اکثر طرح‌های ملی و بین‌المللی مشارکت دارد.

فعالیت‌ها و همکاری‌های بین‌المللی.ان.اِی.ال. ارتباطات و همکاری‌های گسترده‌ای را با مراکز و کتابخانه‌های هم ردیف و هم موضوع برقرار کرده است. مبادله انتشارات، آموزش، خدمات تحویل مدرک، ترجمه مدارک، خدمات ارجاعی، و تولید اطلاعات از موضوع‌های همکاری‌های متقابل در سطح بین‌المللی این کتابخانه است.

از جمله فعالیت‌های این کتابخانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. همکاری با سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد فائو. سازمان خواروبار و کشاورزی (فائو) مهم‌ترین و اصلی‌ترین شریک و همکار بین‌المللی این کتابخانه است. طراحی و فراهم‌آوری پایگاه اطلاعات کشاورزی اگریس به‌عنوان پایگاه اطلاعات 199 مرکز ملی و 20 مرکز منطقه‌ای و 9 مرکز بین حکومتی ضرورت این همکاری را تأیید می‌کند. افزایش سالانه 50000 مستند جدید ــ اگرچه 32 آنها مربوط به کشورهای توسعه یافته است ــ قابل توجه است، زیرا کشورهای در حال توسعه و کم توسعه یافته نیز مسائل ویژه خود را در حوزه تحقیقات کشاورزی دارند که نمی‌توان از آنها غافل بود و آنها را نادیده گرفت. ان.اِی.ال. به‌عنوان گره‌ای از شبکه کتابخانه‌های کشاورزی (اگلی‌نت) برنامه مشترکی با سازمان خواروبار کشاورزی ملل متحد (فائو) دارد. به‌وسیله این شبکه، کتابخانه‌های عضو با ارائه خدمات امانت بین‌کتابخانه‌ای ــ معمولا بدون دریافت هزینه ــ خدمات ارجاعی، نسخه‌برداری، و دیگر خدمات کتابداری و اطلاع‌رسانی به کتابخانه‌های کم‌توان‌تر یاری می‌رسانند.

2. برنامه‌های وزارت کشاورزی امریکا. در همکاری‌های بین‌المللی و توافق‌نامه‌های وزارت کشاورزی امریکا، این کتابخانه نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند. اروپای شرقی و مرکزی، امریکای لاتین و کارائیب، برخی کشورهای عربی و در رأس آنها مرکز اطلاع‌رسانی و کتابخانه ملی کشاورزی مصر از امکانات کتابخانه ملی کشاورزی، چه در بهره‌برداری از اطلاعات کشاورزی و چه در آموزش‌های کتابداری و اطلاع‌رسانی پیشتاز هستند.

3. آموزش ضمن خدمت. ان.اِی.ال. از طریق آژانس بین‌المللی توسعه ایالات متحده (یو.اس.اِی.آی.دی.) نقش آموزشی خود را ایفا می‌کند. این آموزش‌ها از دو طریق حضوری و از راه دور انجام می‌گیرد. هر ساله برنامه‌های بازدید برای کتابداران و اطلاع‌رسانان مراکز و مؤسسات داخلی و همچنین کشورهای دیگر از کتابخانه تدوین و اجرا می‌شود. بازدیدهایی نیز توسط کارشناسان کتابداری و اطلاع‌رسانی کتابخانه ملی کشاورزی از دیگر کتابخانه‌ها انجام و ضمن ارائه رهنمودها و آموزش در محل، راه‌ها و شیوه‌های همکاری متقابل نیز اعلام و تقویت می‌شود.

 




۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۹ آبان ۹۱ ، ۲۰:۳۱
جواد صیافی

در پایان جا داره از تمام اساتید و دوستانی که در این مدت بنده رو راهنمایی کردند و همینطور نسبت به "دیدگاهی نو بر کتابداری" اظهار لطف فرمودند کمال تشکر رو داشته باشم.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۱ مهر ۹۱ ، ۲۱:۴۶
جواد صیافی

در ایران، دربابِ حقّ مؤلف دو قانون وجود دارد که تاریخ تصویب هردو به آخرین دهه دوران پهلوی باز می‌گردد که یکی «قانون حمایت از حقوق مؤلفان» مصوّب 3 آذر 1348 است و دیگری «قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی» مصوّب 6 دی 1352، و هر دو قانون مبتنی بر الگوهای اروپایی است.

قانون حق مؤلف میان"حقوق معنوی"پدیده‌آورنده اثر که از نظر زمان و مکان نامحدود و غیرقابل انتقال به غیر است (ماده 4) و"حقوق مادّی"آن که ممکن است برای بهره‌برداری بازرگانی به شخص یا اشخاص دیگری منتقل شود (ماده 5) تمایز قایل است. شمول حمایت نخستین قانون حق‌مؤلف در ایران بسیار وسیع است و هر نوع اثری، از قبیل نوشته‌های علمی، فنی، ادبی، و هنری؛ قطعات موسیقی؛ آثار دیداری - شنیداری تولید شده برای تئاتر، سینما، و تلویزیون؛ عکس؛ نقاشی؛ مجسمه؛ طرح‌های معماری؛ نقشه جغرافیایی؛ و خلاصه هر اثر بدیعی را که از تلاش فردی یا جمعی پدید آمده باشد دربر می‌گیرد. اما حقوق مادّی اثر تنها به شرطی مورد حمایت قرار می‌گیرد که برای نخستین‌بار در ایران از طریق انتشار، عرضه در یک نمایشگاه، اجرا، و جزآن به عموم ارائه شود (ماده 22). به این ترتیب، قانون از آثاری که برای نخستین‌بار در خارج از کشور منتشر یا اجرا شده باشند، حتی اگر پدیدآورندگان آنها شهروندان ایران باشند، حمایت نمی‌کند. ایران هنوز به هیچ‌یک از پیمان‌های جهانی حفظ حقوق پدیدآورندگان آثار (کپی‌رایت) از جمله میثاق کپی‌رایت جهانی (یو.سی.سی.) نپیوسته است.

 مدت زمانی که آثار واجد شرایط مورد حمایت قرار می‌گیرند تا حدی متفاوت است. مدت حمایت از آثار مکتوب تا سی سال پس از مرگ پدیدآورنده اثر است (ماده 12). مدت حمایت از عکس، فیلم سینمایی، ونیز آثاری که متعلق به سازمان یا شخصیتی حقوقی باشند سی‌سال پس از نخستین اجرا یا نخستین انتشار است (ماده 16). سی‌سال نیز مدت زمانی است که سفارش‌دهندگان آثار می‌توانند از آثاری که به پدیدآورندگان سفارش داده‌اند بهره‌برداری کنند؛ پس از انقضای این مدت، حقوق مادی اثر به پدیدآورنده یا ورثه او بازگردانده می‌شود.

قانون حق‌مؤلف ایران برای برخی سازمان‌های دولتی که با مواد چاپی یا آثار موسیقایی ضبط شده سروکار دارند استثناهایی قائل شده است تا بر اجرای وظایف آنان خللی وارد نشود. به‌طور مثال، وزارت آموزش و پرورش مجاز است که چاپ کتاب‌های درسی را طبق قراردادهای موجود خود ادامه دهد (ماده 10)؛ وزارت اطلاعات سابق (که در زمان تصویب قانون بر کار رادیو و تلویزیون نظارت می‌کرد) مجاز است همچنان آهنگ‌های ضبط شده موسیقی خود را پخش کند بی‌آنکه وجهی به‌عنوانحق‌التألیفیا حق‌الامتیاز به پدیدآورندگان آن آثار بپردازد (ماده 9)؛ و کتابخانه‌های عمومی و مؤسسات پژوهشی غیرانتفاعی نیز حق دارند از آثار منتشر شده برای استفاده خود نسخه‌هایی به روش فتوکپی یا جز آن تهیه کنند (ماده 8).

مجازات تخلف از قانون زندان است که از شش‌ماه تا سه سال برای سوء استفاده از آثار تألیفی اصیل (ماده 23) و از سه ماه تا یک‌سال برای موارد سوء استفاده از ترجمه (ماده 24) درنظر گرفته شده است. تخلف‌های دیگر مانند موارد حذف یا تحریف عمدی یک متن یا برداشتن نام مؤلف از کتابش نیز مجازات زندان دارد. شاکی می‌تواند از شخص حقوقی متخلف نیز ادعای دریافت خسارت کند که مبلغ آن را دادگاه تعیین می‌کند (ماده 28). مراحل قانونی طرح دعوا با تسلیم شکایت به دادسرا آغاز می‌شود و در این زمان دادستان می‌تواند دستور توقف فروش اثر را صادر کند و همه نسخه‌های اثر در طی مدت دادرسی توقیف گردد (ماده 29).

ثبت آثار، عناوین آنها، و نشانه ویژه هر کدام (که با علائم تجاری که مقررات ثبت خاص خود را دارند نباید اشتباه شود) نیز مورد توجه قانونگزاران بوده است. وزارت فرهنگ و هنر وقت مأموریت یافته بود آیین‌نامه اجرایی قانون را تدوین و مقرراتی نیز ناظر بر تکثیر متون به روش فتوکپی در کتابخانه‌های عمومی وضع کند. وزارت فرهنگ و هنر فرصت انجام این مأموریت را نیافت ولی جانشین آن، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، گام‌هایی در زمینه ثبت آثار مورد حمایت برداشت . برای ثبت اثر، متقاضی باید تقاضانامه‌ای را پر کند و آن را به همراه مستندات لازم به وزارتخانه ارائه دهد. در این صورت، گواهینامه‌ای دال بر ثبت اثر به متقاضی داده خواهد شد. هر چند ثبت آثار اختیاری است ، ثبت نکردن اثر حمایت قانون را از آن سلب نمی‌کند. آثار چاپ شده را نیز می‌توانستند با تحویل تعداد مشخصی از نسخه‌های اثر به کتابخانه ملی ایران به ثبت برسانند.

قانون دوم مربوط به ترجمه و تکثیر کتاب است که چهار سال بعداز تصویب قانون اول تهیه شد و در مجلس به‌تصویب رسید. پیش‌نویس این قانون عمدتآ در پاسخ به فشارهای دولت‌های خارجی بر دولت ایران تهیه گردید که خواستار پایان گرفتن تکثیر غیرمجاز کتاب‌های درسی و صفحات موسیقی خارجی در ایران بودند، که بعضی از این آثار تکثیرشده به کشورهای همسایه نیز صادر می‌شد. قانون دوم چتر حمایت خود را بر ترجمه، که در قانون اول کم‌وبیش نادیده گرفته شده بود، می‌گستراند. ترجمه، طبق تعریف قانون، اثری متعلق به مترجم است و مدت حمایت از آن تا سی‌سال بعد از مرگ او است. مترجم یا ورثه او می‌توانند حقوق نشر اثر را برای بهره‌برداری بازرگانی به شخص دیگری منتقل کنند، ولی شخص اخیر مکلف است نام مترجم را در صفحه عنوان اثر درج کند (ماده 1).

قانون به مسئله تکثیر کتب به روش افست و تکثیر آثار صوتی نیز می‌پردازد که هر دو عمل بدون اجازه صاحبان اثر ممنوع است. تکثیر کتاب‌ها و نشریات نه به زبان اصلی مجاز است (یعنی که در عین حال منعی برای ترجمه آن آثار وجود ندارد) و نه عینآ به همان شکلی که به‌چاپ رسیده است (یعنی حروفچینی  دوباره متن مشکل را رفع می‌کند). ممنوعیت‌های مشابهی نیز برای تکثیر صفحه‌ها و نوارهای شنیداری به‌منظور فروش (ضبط آثار شنیداری برای استفاده شخصی بلامانع است) و از آن جمله برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی وجود دارد (ماده 3). اما حمایت از آثار صوتی ضبط شده منوط به درج نشانه استاندارد جهانی آن (حرفPبزرگ درون یک دایره) بر روی اثر، به اضافه نام و نشانی تولیدکننده، تاریخ انتشار، و یک علامت تجارتی است (ماده 4). بنابراین، تکثیر غیرمجاز کتاب‌ها و آثار صوتی، از جمله آثار شهروندان و شرکت‌های خارجی، عملا ممنوع است؛ ولی اتباع خارجی فقط در صورتی می‌توانند از این قانون سود ببرند که آثار ایرانی نیز در شرایط مشابه از طریق عقد معاهدات دوجانبه در کشور شهروند شاکی مورد حمایت قرار بگیرند (ماده 6).

موارد تخلف از این قانون، که جزو مقوله جنحه تعریف شده است، مجازات‌هایی از سه‌ماه تا یک‌سال زندان دارد. اقدام قانونی علیه متخلف یا متخلفان تنها در صورتی آغاز می‌شود که شکایتی از مورد یا موارد تخلف به مقامات قضایی ایران تسلیم گردد. هرگاه شاکی یا شاکیان رضایت بدهند، پرونده بلافاصله مختومه اعلام می‌شود؛ و همچون قانون اول با دریافت شکایت، دادستان می‌تواند دستور توقف فروش نسخه‌های آثار مورد اختلاف را صادر کند و موجودی نسخه‌های اثر را تا خاتمه دادرسی در توقیف نگاه دارد، و بار دیگر دادگاه می‌تواند، در صورت برنده شدن شاکی، ترتیب پرداخت غرامت را به وی بدهد.

در قانون ترجمه و تکثیر کتب به صراحت اعلام شده است که مفاد آن حیطه قانون حق مؤلف را نه محدود که تکمیل می‌کند.

در اوایل دهه 1350، دولت جدّآ درصدد بود به یکی از معاهدات بین‌المللی حق مؤلف، و به احتمال زیاد به میثاق جهانی کپی‌رایت (یو.سی.سی.)، بپیوندد. سفیران دولت‌های غربی بارها از تکثیر غیرمجاز کتاب‌ها و آثار صوتی کشورشان نزد پادشاه وقت شکایت می‌کردند و رئیس کشور به این نتیجه رسیده بود که این‌گونه تکثیرهای غیرمجاز حیثیت بین‌المللی ایران را لکه‌دار ساخته است.

استدلال‌های اصلی مخالفان الحاق را می‌توان به چهار دسته تقسیم کرد: 1) ایران اصولا واردکننده متون و مواد حمایت شده است و کتاب‌های فارسیِ اندکی به زبان‌های خارجی ترجمه می‌شود. بنابراین، کشور بیش از آن که از این راه عوایدی داشته باشد باید مبالغ زیادی را صرف پرداخت حق‌الامتیاز به ناشران خارجی کند و این امر جامعه نشر کشور را ضعیف می‌سازد؛ 2) شیوه‌ای که معاهده یو.سی.سی. برای اخذ حقوق ترجمه یا تکثیر آثار به مترجمان و ناشران ایرانی تجویز می‌کند سبب خواهد شد که مترجمان و ناشران ایرانی درگیر کاغذبازی و مکاتبات بی‌سرانجام در عرصه بین‌المللی شوند و بعضی از آنان، سرخورده، کار را در میانه راه رها خواهند کرد؛ 3) ناشران ایرانی آمادگی لازم برای مذاکره و معامله با همتایان خارجی خود را ندارند و نمی‌توانند علاوه بر هزینه‌های تولید، ارقامی را نیز به‌عنوان حق‌الامتیاز به خارجیان بپردازند؛ و سرانجام 4) الحاق به سود ناشران بزرگ‌تر و کسانی خواهد بود که دسترسی بیشتری به ناشران غربی دارند و به زیان ناشران کوچک است که به آنها دسترسی ندارند.

پس از انقلاب، هر دو قانون حق مؤلف همچنان معتبر ماند و اکنون مبنای رسیدگی به دعاوی مربوط به حق مؤلف را تشکیل می‌دهد؛ هر چند که بیشتر چنین پرونده‌هایی در خارج از دادگاه حل و فصل می‌شود. تاکنون هیچ شکایتی از تکثیر غیرمجاز کتاب یا نوار موسیقی خارجی به دادگاه‌ها تسلیم نشده، زیرا ایران با هیچ کشور غربی که آثارشان توسط اتباع ایرانی تکثیر می‌شود پیمان دوجانبه حق مؤلف ندارد.

اعتبار حق مؤلف در فقه اسلامی روشن نیست. آیت‌الله روح‌الله خمینی (ره) فتوایی دارند که طبق آن کسی که کتابی را خریده است اجازه دارد که آن کتاب را که جزئی از اموال اوست تکثیر کند. در فتوای دیگری ایشان نظر داده‌اند که وقتی مصالح همه مسلمانان اقتضا کند، ولیّ فقیه می‌تواند از طرف جامعه مسلمین دخالت و دستور تکثیر کتابی را صادر کند. در زمان نگارش مقاله (1371) قرار بود فتواهای بیشتری از مراجع عالیقدر دیگر گرفته شود.

در هر حال، دولت ایران رسمآ حامی مؤلفان و هنرمندان است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که همه فعالیت‌های انتشاراتی را زیر نظر دارد ناشران را مکلف ساخته است که به هنگام درخواست پروانه نشر تعهدنامه‌ای دال بر پذیرش مفاد دو قانون حق مؤلف امضا کنند. در حال حاضر، چشم‌انداز الحاق ایران به پیمان یو.سی.سی. روشن به‌نظر نمی‌رسد. برخی روشنفکران در نشریات علمی بحث الحاق را پیش کشیده‌اند ولی این‌گونه مباحث بیشتر جنبه نظری دارد. تنها مسائلی که نیاز به توجه فوری دارد یکی افزایش ترجمه‌های مکرر از یک اثر خارجی و دیگری تکثیر غیرمجاز کتاب‌های فارسی در خارج از کشور است؛ به‌ویژه در کشورهایی که گروه‌های زیادی از مهاجران ایرانی در آنها مقیم هستند.


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۱ مهر ۹۱ ، ۱۳:۵۰
جواد صیافی