دیدگاهی نو بر کتابداری

دیدگاهی نو بر کتابداری

جواد صیافی کارشناس ارشد کتابداری

بایگانی

۲۱ مطلب در خرداد ۱۳۸۸ ثبت شده است

به : کلیه وزارتخانه ها و سازمان های مربوطه

از: رئیس جمهور آینده

سلام علیکم

با توجه به شیوع بیماری بسیار خطرناک و مزمن آنفولانزای فرهنگی در جامعه و پایین آمدن سطح دانش و فرهنگ و البته مطالعه در بیماران مبتلا به این آنفولانزا، به کلیه ی وزارتخانه های مربوطه از جمله، وزارت علوم تحقیقات و آموزش عالی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین سازمان برنامه و بودجه و سازمان صدا و سیما ابلاغ می نمایم جهت مقابله با این بحران و کمک رسانی به مردم آسیب دیده و برقراری هرچه سریعتر ثبات و آرامش در جامعه و جلوگیری از نفوذ این بیماری به مناطقی که هنوز آلوده نشده اند( که بعید بدانم موجود باشد) تدابیر لازم را اندیشیده و اقدامات لازم را مبذول فرمایید.

همچنین به کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و کتابخانه های عمومی سراسر کشور ابلاغ می نمایم که شرایط  و امکانات لازم برای عموم مردم جهت تزریق انواع واکسن های فرهنگی (چاپی و الکترونیکی) به روح محترمشان را فراهم نمایید.

همینطور از سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران درخواست می نمایم با تبلیغات گسترده ، مردم عزیزمان را به تزریق واکسن های فرهنگی برای مصونیت از بیماری آنفولانزای فرهنگی تشویق نمایید و در نظرداشته باشید جمعیت جوان کشور در معرض بیشترین خطر می باشد.

در پایان از ملت شریف ایران میخواهم در صورت مشاهده هرگونه موارد مشکوک به این بیماری بلافاصله با اورژانس اجتماعی تماس گرفته و از هرگونه ارتباط فکری با بیمار مورد نظر خودداری نمایند.

شخص نویسنده هم در اینجا لازم می داند تعدادی از علائم این بیماری را ذکر کند، لطفا دقت کنید این افراد را با اشخاص سالم اشتباه نگیرید:

  1. کتاب گریزی؛ اینکه شخص بیمار با دیدن هرگونه آثار فرهنگی دچار سرگیجه شده و به شدت عصبی می شود.
  2. اتلاف وقت؛ این عزیزان ساعات زیادی از عمرشان را صرف هجویات در انواع مختلف آن می نمایند.
  3. مشهود ترین علامت این بیماری دوری از هرگونه قواعد و قوانین اجتماعی می باشد.

امیدوارم تمام عزیزان با هوشیاری کامل و رعایت بهداشت روانی این بیماری را در جامعه سرکوب کنند.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۳ خرداد ۸۸ ، ۱۵:۴۵
جواد صیافی

وسیله نقلیه ای که به عنوان شعبه سیار کتابخانه برای حمل کتاب مجهز شده باشد. این وسیله معمولا در مناطقی به کار گرفته می شود که کتابخانه ندارند یا دسترسی به کتابخانه در آنها به سادگی میسر نیست. اولین کتابخانه های سیار توسط گاری به اطراف فرستاده می شد.در چین و هند و برخی کشورهای پهناور دیگر صندوقهای کوچک کتاب توسط افراد نیز حمل می شد و در برخی مناطق کویری از شتر استفاده می کردند.پس از بوجود آمدن وسایل نقلیه موتوری، کتابخانه های سیار موتوری نیز احداث شد. اولین کتابخانه های سیار توسط کشورهای اروپایی به راه افتاد. در انگلستان در 1859 موسسه وارینگتون اقدام به راه اندازی یک کتابخانه سیار کرد. در اواخر قرن نوزدهم کلیه مناطق روستایی انگلستان تحت پوشش کتابخانه های سیار و ثابت متعددی قرار گرفت. در آمریکا اولین کتابخانه سیار در سال 1905 دایر شد، در سال 1916 یک کتابخانه در یک دستگاه اتومبیل فورد ساخته شد که گنجایش 400 جلد کتاب را داشت. در سال 1965 تعداد کتابخانه های سیار ایلات متحده به 2 هزار رسید. کتابخانه های سیار جدید به انواع ابزار سمعی و بصری تجهیز شده اند. در فرانسه علاوه بر اتومبیل از قطار نیز استفاده میکنند.در ژاپن اولین کتابخانه سیار در سال 1946 آغاز به کار کرد و در سال 1958 کلیه کتابخانه های عمومی دارای یک یا چند دستگاه کتابخانه سیار بودند. در روسیه شوروی در سال 1948 حدود 55 وسیله نقلیه به عنوان کتابخانه سیار به راه افتاده بود و برای نواحی سردسیر از هلی کوپتر استفاده می شد و به آن بیبلیوکوپتر می گفتند. علاوه بر این بسیاری از کشورهای آسیایی، اروپایی، آفریقایی و اقیانوسیه نیز دارای کتابخانه های سیار هستند. در ایران اصطلاح کتابخانه سیار برای اولین بار توسط خانبابا بیانی در مقابل معادل فرانسوی آن Bibliotheque circulaire  در کتاب توسعه کتابخانه های عمومی 1334 به کار برده شد. در دهه 1340 اقداماتی صورت گرفت که غالبا عمری کوتاه داشت از آنجمله است اقدامهای ( انجمن کتاب) انتشارات فرانکلین، وزارت فرهنگ و هنر. اما مهمترین کتابخانه های سیار توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان پایه گذاری شد. اولین آن در 15 مهر 1345 بر روی اتوبوسی بود که به محله جوادیه و نازی آباد در جنوب تهران اختصاص یافت و گنجایش 2 هزار جلد داشت. سپس کانون اقدام به راه اندازی کتابخانه های سیار برای عشایر کرد که با موفقیت بسیار همراه بود. وسیله کتابرسانی ابتدا قاطر و بعد موتور سیکلت بود و بعدا از چند جیپ ارتشی نیز استفاده شد. کتابخانه های سیار عشایری با عشایر کوچ می کرد. در سال 1353 کانون دارای 17 واحد کتابخانه سیار عشایری بود. کتابهای کتابخانه های سیار در 5 تا 6 هزار جلد در 50 تا 60 صندوق قرار داده می شد و هر کتابخانه سیار 50 تا 60 روستا را زیر پوشش داشت. کارهای مقدماتی تهیه وسیله نقلیه جدید یه نحوی که بهبود کیفی شیوه کتابرسانی را موجب شود از آذر ماه سال 1351 آغاز شد. پس از بررسیهایی چند سرانجام در مرداد 1352 اولین وسیله نقلیه خریداری شد و برای تنظیم درون آن یه صورت یک کتابخانه سیار به دست متخصصان سپرده شد. تکمیل آن حدود یکسال به طول انجامید و قرار شد در منطقه قزوین در مساحتی به شعاع 30 کیلومتر از مرکز شهر اقدام به توزیع و تعویض کتاب بنماید. این وسیله نقلیه طاووس نامیده شد و مجهز بود به موتور برق و تجهیزات دیگر از جمله پروژکتور، ضبط صوت و غیره. لذا می توانست فیلم و اسلاید هم نشان دهد و این در جذب کودکان روستایی بسیار موثر بود.طاووس اولین کتابخانه سیاری بود که در ایران ساخته شد.

از طرفی کتابخانه ملی نیز برای اولین بار در سال 1343 اقدام به راه اندازی یک کتابخانه سیار کرد. این کتابخانه از طرف یونسکو به کتابخانه ملی اهدا شد و کتابهای آن راکه حدود دوهزار جلد بود موسسه انتشارات فرانکلین اهدا کرد. این کتابخانه به بزرگسالان کتاب توزیع می کرد ولی رفته رفته استفاده از آن بکندی گرایید. در سال 1354 ماشین بلا استفاده در گوشه ی کتابخانه افتاده بود ولی در پاییز همان سال مجددا راه اندازی شد و با ظرفیتی معادل 5500 جلد کتاب در آبان سال 1355 در هفته کتاب آغاز به کار کرد. با انقلاب اسلامی کار کتابرسانی مجددا تعطیل شد و ماشین کتابخانه ظاهرا در سالهای جنگ ایران و عراق به جبهه فرستاده شد.

"دانشنامه کتابداری و اطلاع رسانی"

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۳ خرداد ۸۸ ، ۱۵:۴۴
جواد صیافی

وسیله نقلیه ای که به عنوان شعبه سیار کتابخانه برای حمل کتاب مجهز شده باشد. این وسیله معمولا در مناطقی به کار گرفته می شود که کتابخانه ندارند یا دسترسی به کتابخانه در آنها به سادگی میسر نیست. اولین کتابخانه های سیار توسط گاری به اطراف فرستاده می شد.در چین و هند و برخی کشورهای پهناور دیگر صندوقهای کوچک کتاب توسط افراد نیز حمل می شد و در برخی مناطق کویری از شتر استفاده می کردند.پس از بوجود آمدن وسایل نقلیه موتوری، کتابخانه های سیار موتوری نیز احداث شد. اولین کتابخانه های سیار توسط کشورهای اروپایی به راه افتاد. در انگلستان در 1859 موسسه وارینگتون اقدام به راه اندازی یک کتابخانه سیار کرد. در اواخر قرن نوزدهم کلیه مناطق روستایی انگلستان تحت پوشش کتابخانه های سیار و ثابت متعددی قرار گرفت. در آمریکا اولین کتابخانه سیار در سال 1905 دایر شد، در سال 1916 یک کتابخانه در یک دستگاه اتومبیل فورد ساخته شد که گنجایش 400 جلد کتاب را داشت. در سال 1965 تعداد کتابخانه های سیار ایلات متحده به 2 هزار رسید. کتابخانه های سیار جدید به انواع ابزار سمعی و بصری تجهیز شده اند. در فرانسه علاوه بر اتومبیل از قطار نیز استفاده میکنند.در ژاپن اولین کتابخانه سیار در سال 1946 آغاز به کار کرد و در سال 1958 کلیه کتابخانه های عمومی دارای یک یا چند دستگاه کتابخانه سیار بودند. در روسیه شوروی در سال 1948 حدود 55 وسیله نقلیه به عنوان کتابخانه سیار به راه افتاده بود و برای نواحی سردسیر از هلی کوپتر استفاده می شد و به آن بیبلیوکوپتر می گفتند. علاوه بر این بسیاری از کشورهای آسیایی، اروپایی، آفریقایی و اقیانوسیه نیز دارای کتابخانه های سیار هستند. در ایران اصطلاح کتابخانه سیار برای اولین بار توسط خانبابا بیانی در مقابل معادل فرانسوی آن Bibliotheque circulaire  در کتاب توسعه کتابخانه های عمومی 1334 به کار برده شد. در دهه 1340 اقداماتی صورت گرفت که غالبا عمری کوتاه داشت از آنجمله است اقدامهای ( انجمن کتاب) انتشارات فرانکلین، وزارت فرهنگ و هنر. اما مهمترین کتابخانه های سیار توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان پایه گذاری شد. اولین آن در 15 مهر 1345 بر روی اتوبوسی بود که به محله جوادیه و نازی آباد در جنوب تهران اختصاص یافت و گنجایش 2 هزار جلد داشت. سپس کانون اقدام به راه اندازی کتابخانه های سیار برای عشایر کرد که با موفقیت بسیار همراه بود. وسیله کتابرسانی ابتدا قاطر و بعد موتور سیکلت بود و بعدا از چند جیپ ارتشی نیز استفاده شد. کتابخانه های سیار عشایری با عشایر کوچ می کرد. در سال 1353 کانون دارای 17 واحد کتابخانه سیار عشایری بود. کتابهای کتابخانه های سیار در 5 تا 6 هزار جلد در 50 تا 60 صندوق قرار داده می شد و هر کتابخانه سیار 50 تا 60 روستا را زیر پوشش داشت. کارهای مقدماتی تهیه وسیله نقلیه جدید یه نحوی که بهبود کیفی شیوه کتابرسانی را موجب شود از آذر ماه سال 1351 آغاز شد. پس از بررسیهایی چند سرانجام در مرداد 1352 اولین وسیله نقلیه خریداری شد و برای تنظیم درون آن یه صورت یک کتابخانه سیار به دست متخصصان سپرده شد. تکمیل آن حدود یکسال به طول انجامید و قرار شد در منطقه قزوین در مساحتی به شعاع 30 کیلومتر از مرکز شهر اقدام به توزیع و تعویض کتاب بنماید. این وسیله نقلیه طاووس نامیده شد و مجهز بود به موتور برق و تجهیزات دیگر از جمله پروژکتور، ضبط صوت و غیره. لذا می توانست فیلم و اسلاید هم نشان دهد و این در جذب کودکان روستایی بسیار موثر بود.طاووس اولین کتابخانه سیاری بود که در ایران ساخته شد.

از طرفی کتابخانه ملی نیز برای اولین بار در سال 1343 اقدام به راه اندازی یک کتابخانه سیار کرد. این کتابخانه از طرف یونسکو به کتابخانه ملی اهدا شد و کتابهای آن راکه حدود دوهزار جلد بود موسسه انتشارات فرانکلین اهدا کرد. این کتابخانه به بزرگسالان کتاب توزیع می کرد ولی رفته رفته استفاده از آن بکندی گرایید. در سال 1354 ماشین بلا استفاده در گوشه ی کتابخانه افتاده بود ولی در پاییز همان سال مجددا راه اندازی شد و با ظرفیتی معادل 5500 جلد کتاب در آبان سال 1355 در هفته کتاب آغاز به کار کرد. با انقلاب اسلامی کار کتابرسانی مجددا تعطیل شد و ماشین کتابخانه ظاهرا در سالهای جنگ ایران و عراق به جبهه فرستاده شد.

"دانشنامه کتابداری و اطلاع رسانی"

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۳ خرداد ۸۸ ، ۱۵:۴۴
جواد صیافی

این روزها بحث های سیاسی  بسیار داغ  و پر رونق میباشد. کاندیداها برنامه های خود را اعلام کرده و این برنامه ها همراه با وعده های گوناگون برای رفع مشکلات عدیده مردم می باشد.

کاهش اختلاف طبقاتی، کاهش نرخ تورم، مسکن ، اشتغال،جوانان و .......

همین بازیهای تبلیغاتی که در جهت کسب آرای بیشتر می باشد سبب میشود یک نیاز اساسی جامعه کنارگذاشته شده و هیچ طرح و برنامه ای برای آن از سوی نامزدها اعلام نشود.

کاندیدای محترم؛ جامعه ما در حال حاضر معرض یک ضعف  شدید در حوزه های مختلف فرهنگی میباشد.جوانان، بازنشسته ها، روستاییان، هموطنان محروم وسایر اقشار جامعه تنها نیاز اقتصادی ندارند، رفع نیاز های اقتصادی باید در سایه ارتقاء فرهنگ و بینش آنها باشد.

به جرات می تونم بگم هیجکدام از نامزدها از فرهنگ و آموزش حرفی نزده اند و همه چیز را به اقتصاد و مادیات محدود کرده اند. ارتقاء سطح آموزشی، بالا بردن سطح سواد، افزایش سرانه مطالعه، آموزش روستاییان و هموطنان محروم، ارتقاء کیفیت مطالب آموزشی و درسی؛ اینها چیزهایی است که باید در اهم برنامه ریزی های نامزدها قرار داشته بگیرد.

چرا مهمترین و شاید تنها رخ داد فرهنگی کشور باید برگزاری سالانه نمایشگاه بین المللی کتاب اون هم نه در سطحی قابل قبول باشه؟ چرا باید تمام کمبودهای فرهنگی از جمله ضعف مطالعاتی جامعه را پشت نام این نمایشگاه پنهان کنیم و همه ی بار فرهنگی جامعه را بردوش نمایشگاه کتاب بیاندازیم؟

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۳ خرداد ۸۸ ، ۱۵:۴۲
جواد صیافی

کتابشناسی ملی فهرست آثار منتشر شده در یک کشور یا یک زبان را میدهد. اعم از آثار مکتوب یا دیداری و شنیداری. کتابشناسی ملی ممکن است جاری یا گذشته نگر باشد. کتابشناسی ملی جاری شامل کلیه آثار مکتوب اعم از کتاب، اسناد و مدارک، جزوه ها، پیایندها و سایر مواد دیداری و شنیداری است که در داخل یک کشور و در زمان معینی مثلا سال ، فصل یا ماه جاری منتشر شود. این کتابشناسی معمولا توسط  یک یا چند سازمان رسمی که طبق قانون دریافت کننده نسخ واسپاری مدارک هستند به طور منظم چاپ یا بوسیله ماشینهای الکترونیکی ضبط می شوند.کتابشناسی ملی ممکن است آثار مربوط به یک کشور را نیز که در خارج منتشر می شود در برگیرد.

کتابشناسی ملی بریتانیا (بی.ان.بی)

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۳ خرداد ۸۸ ، ۱۵:۴۲
جواد صیافی

این روزها بحث های سیاسی  بسیار داغ  و پر رونق میباشد. کاندیداها برنامه های خود را اعلام کرده و این برنامه ها همراه با وعده های گوناگون برای رفع مشکلات عدیده مردم می باشد.

کاهش اختلاف طبقاتی، کاهش نرخ تورم، مسکن ، اشتغال،جوانان و .......

همین بازیهای تبلیغاتی که در جهت کسب آرای بیشتر می باشد سبب میشود یک نیاز اساسی جامعه کنارگذاشته شده و هیچ طرح و برنامه ای برای آن از سوی نامزدها اعلام نشود.

کاندیدای محترم؛ جامعه ما در حال حاضر معرض یک ضعف  شدید در حوزه های مختلف فرهنگی میباشد.جوانان، بازنشسته ها، روستاییان، هموطنان محروم وسایر اقشار جامعه تنها نیاز اقتصادی ندارند، رفع نیاز های اقتصادی باید در سایه ارتقاء فرهنگ و بینش آنها باشد.

به جرات می تونم بگم هیجکدام از نامزدها از فرهنگ و آموزش حرفی نزده اند و همه چیز را به اقتصاد و مادیات محدود کرده اند. ارتقاء سطح آموزشی، بالا بردن سطح سواد، افزایش سرانه مطالعه، آموزش روستاییان و هموطنان محروم، ارتقاء کیفیت مطالب آموزشی و درسی؛ اینها چیزهایی است که باید در اهم برنامه ریزی های نامزدها قرار داشته بگیرد.

چرا مهمترین و شاید تنها رخ داد فرهنگی کشور باید برگزاری سالانه نمایشگاه بین المللی کتاب اون هم نه در سطحی قابل قبول باشه؟ چرا باید تمام کمبودهای فرهنگی از جمله ضعف مطالعاتی جامعه را پشت نام این نمایشگاه پنهان کنیم و همه ی بار فرهنگی جامعه را بردوش نمایشگاه کتاب بیاندازیم؟

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۳ خرداد ۸۸ ، ۱۵:۴۲
جواد صیافی

کتابشناسی ملی فهرست آثار منتشر شده در یک کشور یا یک زبان را میدهد. اعم از آثار مکتوب یا دیداری و شنیداری. کتابشناسی ملی ممکن است جاری یا گذشته نگر باشد. کتابشناسی ملی جاری شامل کلیه آثار مکتوب اعم از کتاب، اسناد و مدارک، جزوه ها، پیایندها و سایر مواد دیداری و شنیداری است که در داخل یک کشور و در زمان معینی مثلا سال ، فصل یا ماه جاری منتشر شود. این کتابشناسی معمولا توسط  یک یا چند سازمان رسمی که طبق قانون دریافت کننده نسخ واسپاری مدارک هستند به طور منظم چاپ یا بوسیله ماشینهای الکترونیکی ضبط می شوند.کتابشناسی ملی ممکن است آثار مربوط به یک کشور را نیز که در خارج منتشر می شود در برگیرد.

کتابشناسی ملی بریتانیا (بی.ان.بی)

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۳ خرداد ۸۸ ، ۱۵:۴۲
جواد صیافی
دیدگاهی نو بر کتابداری - کتابشناسی ملی
کتابشناسی ملی

کتابشناسی ملی فهرست آثار منتشر شده در یک کشور یا یک زبان را میدهد. اعم از آثار مکتوب یا دیداری و شنیداری. کتابشناسی ملی ممکن است جاری یا گذشته نگر باشد. کتابشناسی ملی جاری شامل کلیه آثار مکتوب اعم از کتاب، اسناد و مدارک، جزوه ها، پیایندها و سایر مواد دیداری و شنیداری است که در داخل یک کشور و در زمان معینی مثلا سال ، فصل یا ماه جاری منتشر شود. این کتابشناسی معمولا توسط  یک یا چند سازمان رسمی که طبق قانون دریافت کننده نسخ واسپاری مدارک هستند به طور منظم چاپ یا بوسیله ماشینهای الکترونیکی ضبط می شوند.کتابشناسی ملی ممکن است آثار مربوط به یک کشور را نیز که در خارج منتشر می شود در برگیرد.

کتابشناسی ملی بریتانیا (بی.ان.بی)

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۲ خرداد ۸۸ ، ۱۹:۳۱
جواد صیافی
دیدگاهی نو بر کتابداری - آنفولانزای فرهنگی
آنفولانزای فرهنگی

به : کلیه وزارتخانه ها و سازمان های مربوطه

از: رئیس جمهور آینده

سلام علیکم

با توجه به شیوع بیماری بسیار خطرناک و مزمن آنفولانزای فرهنگی در جامعه و پایین آمدن سطح دانش و فرهنگ و البته مطالعه در بیماران مبتلا به این آنفولانزا، به کلیه ی وزارتخانه های مربوطه از جمله، وزارت علوم تحقیقات و آموزش عالی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین سازمان برنامه و بودجه و سازمان صدا و سیما ابلاغ می نمایم جهت مقابله با این بحران و کمک رسانی به مردم آسیب دیده و برقراری هرچه سریعتر ثبات و آرامش در جامعه و جلوگیری از نفوذ این بیماری به مناطقی که هنوز آلوده نشده اند( که بعید بدانم موجود باشد) تدابیر لازم را اندیشیده و اقدامات لازم را مبذول فرمایید.

همچنین به کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و کتابخانه های عمومی سراسر کشور ابلاغ می نمایم که شرایط  و امکانات لازم برای عموم مردم جهت تزریق انواع واکسن های فرهنگی (چاپی و الکترونیکی) به روح محترمشان را فراهم نمایید.

همینطور از سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران درخواست می نمایم با تبلیغات گسترده ، مردم عزیزمان را به تزریق واکسن های فرهنگی برای مصونیت از بیماری آنفولانزای فرهنگی تشویق نمایید و در نظرداشته باشید جمعیت جوان کشور در معرض بیشترین خطر می باشد.

در پایان از ملت شریف ایران میخواهم در صورت مشاهده هرگونه موارد مشکوک به این بیماری بلافاصله با اورژانس اجتماعی تماس گرفته و از هرگونه ارتباط فکری با بیمار مورد نظر خودداری نمایند.

شخص نویسنده هم در اینجا لازم می داند تعدادی از علائم این بیماری را ذکر کند، لطفا دقت کنید این افراد را با اشخاص سالم اشتباه نگیرید:

  1. کتاب گریزی؛ اینکه شخص بیمار با دیدن هرگونه آثار فرهنگی دچار سرگیجه شده و به شدت عصبی می شود.
  2. اتلاف وقت؛ این عزیزان ساعات زیادی از عمرشان را صرف هجویات در انواع مختلف آن می نمایند.
  3. مشهود ترین علامت این بیماری دوری از هرگونه قواعد و قوانین اجتماعی می باشد.

امیدوارم تمام عزیزان با هوشیاری کامل و رعایت بهداشت روانی این بیماری را در جامعه سرکوب کنند.



۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۲ خرداد ۸۸ ، ۱۹:۳۱
جواد صیافی
دیدگاهی نو بر کتابداری - کتابخانه های سیار
کتابخانه های سیار

وسیله نقلیه ای که به عنوان شعبه سیار کتابخانه برای حمل کتاب مجهز شده باشد. این وسیله معمولا در مناطقی به کار گرفته می شود که کتابخانه ندارند یا دسترسی به کتابخانه در آنها به سادگی میسر نیست. اولین کتابخانه های سیار توسط گاری به اطراف فرستاده می شد.در چین و هند و برخی کشورهای پهناور دیگر صندوقهای کوچک کتاب توسط افراد نیز حمل می شد و در برخی مناطق کویری از شتر استفاده می کردند.پس از بوجود آمدن وسایل نقلیه موتوری، کتابخانه های سیار موتوری نیز احداث شد. اولین کتابخانه های سیار توسط کشورهای اروپایی به راه افتاد. در انگلستان در 1859 موسسه وارینگتون اقدام به راه اندازی یک کتابخانه سیار کرد. در اواخر قرن نوزدهم کلیه مناطق روستایی انگلستان تحت پوشش کتابخانه های سیار و ثابت متعددی قرار گرفت. در آمریکا اولین کتابخانه سیار در سال 1905 دایر شد، در سال 1916 یک کتابخانه در یک دستگاه اتومبیل فورد ساخته شد که گنجایش 400 جلد کتاب را داشت. در سال 1965 تعداد کتابخانه های سیار ایلات متحده به 2 هزار رسید. کتابخانه های سیار جدید به انواع ابزار سمعی و بصری تجهیز شده اند. در فرانسه علاوه بر اتومبیل از قطار نیز استفاده میکنند.در ژاپن اولین کتابخانه سیار در سال 1946 آغاز به کار کرد و در سال 1958 کلیه کتابخانه های عمومی دارای یک یا چند دستگاه کتابخانه سیار بودند. در روسیه شوروی در سال 1948 حدود 55 وسیله نقلیه به عنوان کتابخانه سیار به راه افتاده بود و برای نواحی سردسیر از هلی کوپتر استفاده می شد و به آن بیبلیوکوپتر می گفتند. علاوه بر این بسیاری از کشورهای آسیایی، اروپایی، آفریقایی و اقیانوسیه نیز دارای کتابخانه های سیار هستند. در ایران اصطلاح کتابخانه سیار برای اولین بار توسط خانبابا بیانی در مقابل معادل فرانسوی آن Bibliotheque circulaire  در کتاب توسعه کتابخانه های عمومی 1334 به کار برده شد. در دهه 1340 اقداماتی صورت گرفت که غالبا عمری کوتاه داشت از آنجمله است اقدامهای ( انجمن کتاب) انتشارات فرانکلین، وزارت فرهنگ و هنر. اما مهمترین کتابخانه های سیار توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان پایه گذاری شد. اولین آن در 15 مهر 1345 بر روی اتوبوسی بود که به محله جوادیه و نازی آباد در جنوب تهران اختصاص یافت و گنجایش 2 هزار جلد داشت. سپس کانون اقدام به راه اندازی کتابخانه های سیار برای عشایر کرد که با موفقیت بسیار همراه بود. وسیله کتابرسانی ابتدا قاطر و بعد موتور سیکلت بود و بعدا از چند جیپ ارتشی نیز استفاده شد. کتابخانه های سیار عشایری با عشایر کوچ می کرد. در سال 1353 کانون دارای 17 واحد کتابخانه سیار عشایری بود. کتابهای کتابخانه های سیار در 5 تا 6 هزار جلد در 50 تا 60 صندوق قرار داده می شد و هر کتابخانه سیار 50 تا 60 روستا را زیر پوشش داشت. کارهای مقدماتی تهیه وسیله نقلیه جدید یه نحوی که بهبود کیفی شیوه کتابرسانی را موجب شود از آذر ماه سال 1351 آغاز شد. پس از بررسیهایی چند سرانجام در مرداد 1352 اولین وسیله نقلیه خریداری شد و برای تنظیم درون آن یه صورت یک کتابخانه سیار به دست متخصصان سپرده شد. تکمیل آن حدود یکسال به طول انجامید و قرار شد در منطقه قزوین در مساحتی به شعاع 30 کیلومتر از مرکز شهر اقدام به توزیع و تعویض کتاب بنماید. این وسیله نقلیه طاووس نامیده شد و مجهز بود به موتور برق و تجهیزات دیگر از جمله پروژکتور، ضبط صوت و غیره. لذا می توانست فیلم و اسلاید هم نشان دهد و این در جذب کودکان روستایی بسیار موثر بود.طاووس اولین کتابخانه سیاری بود که در ایران ساخته شد.

از طرفی کتابخانه ملی نیز برای اولین بار در سال 1343 اقدام به راه اندازی یک کتابخانه سیار کرد. این کتابخانه از طرف یونسکو به کتابخانه ملی اهدا شد و کتابهای آن راکه حدود دوهزار جلد بود موسسه انتشارات فرانکلین اهدا کرد. این کتابخانه به بزرگسالان کتاب توزیع می کرد ولی رفته رفته استفاده از آن بکندی گرایید. در سال 1354 ماشین بلا استفاده در گوشه ی کتابخانه افتاده بود ولی در پاییز همان سال مجددا راه اندازی شد و با ظرفیتی معادل 5500 جلد کتاب در آبان سال 1355 در هفته کتاب آغاز به کار کرد. با انقلاب اسلامی کار کتابرسانی مجددا تعطیل شد و ماشین کتابخانه ظاهرا در سالهای جنگ ایران و عراق به جبهه فرستاده شد.

"دانشنامه کتابداری و اطلاع رسانی"

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۲ خرداد ۸۸ ، ۱۹:۳۱
جواد صیافی