کتابداری تلخ است اما...

 

کتابداری تلخ و کتابدار خسته است؛
به اندازه سکوت سنگین کتابخانه؛ دعوای اعضا در سالن مطالعه؛
به قدر نبرد دو نوجوان در مناطق کم برخوردار بر سر مجلات آشپزی؛
کلنجار فرد برخوردار برای تخفیف مبلغ ناچیز؛
به اندازه کتاب سالم رفته و برگه برگه برگشته؛
به تعداد کتاب های ناموزون هنر و رمان های عامه پسند؛ قفسه های درهم و خاک گرفته؛
به تعداد محتوای تولید شده عامه ناپسند در فضای مجازی و داد و ستد لایک میان فقط، همکاران؛
به تعداد اعضای جعلی و امانت‌های خیالی و برنامه‌های پوشالی؛
و به طول سال‌ها ماندن، تنها برای پاسخ به حتی یک سوال تا تمام تلخی ها پایان یابد؛

خوب، بد، زشتِ کتابداری

 

خوب: شما روزتان را با کتاب آغاز و با کتاب به پایان می‌رسانید و محور اصلی فعالیت شما حجم گسترده‌ای از کتاب می‌باشد. از نگاه فرهیختگان واقعی و افرادی که معیارهای انسانی دارند،فرد محترمی به شمار می‌روید کما اینکه با این معیار دیگران نیز اینگونه‌اند. شما گنجینه‌ای از دانش بی‌انتها هستید که گذشته، حال و فردا را در خود دارید. آغاز و پایان دانش را می‌شناسید و بر فراعلم که همان علم اطلاعات است اشراف دارید. حد آگاهی یعنی شناخت و شناخت یعنی بنمایه کتابدار. شما با افتخار یک کتابدار هستید.
بد: شما به خاطر شغل‌تان ستایش می‌شوید، چرا که با جامعه کتاب گریزی روبرو هستیم و شما چندان مشغله‌ای ندارید. در اجتماعات با عنوان شغلی‌تان شناخته نمی‌شوید حتی در یک شهر یا روستای کوچک؛ پس هیچ امتیاز اجتماعی هم برای شما وجود ندارد. حقوق‌تان آب باریکه است و مزایا اصلا نیست. خواسته‌های حرفه‌ای از شما باری به هر جهت است و خواسته‌های شما از حرفه، بی‌نتیجه. هیچ، سرانجام تمام دانشی‌ست که در راه اعتلای فرهنگ به کار بستید و چه قَدر حریفی‌ست بد‌فرهنگی. خسته اما امیدوار که شاید یک نفر از این درگاه دانش گذشته، حال و فردایش ساخته شود و این یعنی دانش نافع.
زشت: حسرت کسب و کار دیگران را دارید چرا که نه مقبول جامعه هستید و نه جیبتان پر. پس از رتق و فتق امور روزانه یا چرت می‌زنید یا تا پایان زمان مقرر به هرزگردی می‌پردازید. علم اطلاعات یعنی گوگل و تمام شناخت‌تان از  مجموعه بسته به سامان است. اینترنت یعنی همه چیز. شما هیچ ندارید؛ نه دانش، نه رضایت شخصی و نه وجهه اجتماعی و شما فقط یک کتاب دار هستید.

گمنام های هفته کتاب

زمان هفته کتاب را همه می دانند. روز ثبت نام رایگان در کتابخانه های عمومی هم که از اذهان پاک نمی شود. اما در این یک هفته که به نام کتاب و کتابخوانی نامگذاری شده، جای خالی کتابداران شدیدا احساس می شود. در واقع آنها فقط در ظاهر وجود دارند، درست مانند چرخ دنده های یک ساعت دیواری؛ کسی به اینکه این ساعت چطور ثانیه به ثانیه پیش می رود توجه نمی کند و تنها زمان دقیق اهمیت دارد.
وارد بحث عملکرد کتابداران نمی شویم؛ (پیشتر در مورد اینکه کتابداران ما واقعا کتابدارند یا کتاب دارند، بسیار بحث شده.)

به قول معروف همیشه شعبان، یک بار هم رمضان؛ اینبار نگاه انسانی را جایگزین نگاه حرفه ای کنیم. در این که سرانه مطالعه درکشور ما پایین است، اینکه از نظر فرهنگی بسیار عقب تر از حتی آنچه تصور می کنیم هستیم یا اینک کتاب ابزاری شده برای ژست های روشن فکری و گرفتن عکس یادگاری برای فضای مجازی و از این دست ایرادات، شکی نیست. صد البته که کتابداران هم باید خود را مسئول بدانند و احتمالا می دانند. اما آیا بهتر نیست این نگاه حرفه ای ، حداقل در هفته کتاب تبدیل به نگاه انسانی شود؟ کتابداران در هفته کتاب و کتابخوانی مظلوم ترین قشر جامعه می باشند. به غیر از مراسم بی روح و ابتدایی که توسط نهاد کتابخانه ها گرفته می شود، کتابداران جایی در این ایام که در واقع مرتبط ترین افراد به آن هستند، ندارند. آیا شدنی است در روز معلم، تنها به بحث آموزش و مدارس پرداخت و از معلمان یاد نکرد؟ فراموش نکنیم کتابدار همان کتاب و کتابخوانی است؛ خنده دار است، در هفته کتاب، فراموش کردن قشری که تمام سال با کتاب و کتابخوانان سر و کار دارند.

و در آخر... شاید بهتر باشد کتابداران هم مانند سایر اصناف، متوقع تر باشند.

داروی بی خاصیت عضویت رایگان

با توجه به سرانه بسیار پایین مطالعه در کشور، عزیزان با راهکارهای خاصی به دنبال جذب مخاطب و افزایش کتابخوانان حرفه ای و فوق حرفه ای می باشند. طرح عضویت رایگان هم یکی از همین راهکارهای اساسیه که همه ساله در هفته کتاب و کتابخوانی برای گرامیداشت این روز و احترام به کتابداران در کتابخانه های عمومی سراسر کشور اجرا میشه.طرحی که بیشتر از جذب مخاطب چیزی شبیه نذری فرهنگی می تونه باشه که خیل عظیمی از اقشار مختلف جامعه رو به کتابخانه ها می کشونه که به جز بالا رفتن آمار و اعلام آن از طرف متولیان فرهنگی هیچ سودی برای جامعه نه در کوتاه مدت و نه در بلند مدت نخواهد داشت.

البته سود دیگری هم خواهد داشت؛ با عضویت رایگان پای افرادی که هیچگاه در کتابخانه های عمومی آفتابی نمی شدند به این مکان باز میشه و یک روز شلوغ رو کتابداران میگذرانند و البته از وظایف اصلیشون فاصله میگیرند.

کاش بفهمیم عضویت رایگان در کتابخانه های عمومی تنها یک داروی بی خاصیت یا شاید یک مسکن با اثر بخشی کوتاه برای حال بد مطالعه و فرهنگه...

و در آخر "آه" از مردمی که رایگان بودن دلیلی میشه برای فقط یکبار رفتن به کتابخانه و همچنان کتاب نخواندن.

در روز کتابدار و هفته کتاب و کتابخوانی احترام میذاریم به همه کسانی که واقعا کتاب خوان و کتابدارند و واقعا به دنبال کار فرهنگی و اصولی برای آینده جامعه هستند.