دیدگاهی نو بر کتابداری

دیدگاهی نو بر کتابداری

جواد صیافی کارشناس ارشد کتابداری

بایگانی

۳ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «آمارسازی» ثبت شده است

از مهمترین وظایف کتابداران ( به خصوص در کتابخانه های عمومی) شناسایی مخاطبین بالقوه (بخشی از جامعه هدف که عضو کتابخانه نمی باشند) و تبدیل آنها به مخاطب بالفعل (عضو کتابخانه) می باشد. گرچه این فرایند در ظاهر چندان پیچیده به نظر نمی رسد، با این حال ایجاد جذابیت با توجه به امکانات و شرایط فرهنگی موجود بسیار دشوار است. ولی با افتخار،کتابداران ایرانی و در سطح بالاتر و تاثیرگذارتر،عزیزان تصمیم گیرنده، با همت و تلاش شبانه روزی و استفاده از نیروهای کارآمد داخلی، توانسته اند به راهکاری بسیار خلاقانه در جهت جذب مخاطب دست یابند. هرچند استکبار جهانی ممکن است این رفتار را حتی استفاده از نیروهای ماورای طبیعی تلقی کند، با این حال ما همچنان با تمام وجود پشت سربازان فرهنگی و نه چندان گمنان خود خواهیم ایستاد.

جذب اعضای بالقوه بدون حضور فیزیکی در کتابخانه و در حالی که روحشان هم از تبدیل شدن به عضو فعال و کتابخوان بی خبر است، با هر منطقی جور در نیاید، با منطق آماری کشور به شکل عجیبی ایاغ است.در واقع ما به راهکاری دست یافته ایم که به یکباره اعضای یک کتابخانه گاهی از جامعه ی مخاطب  آن (افرادی که شرایط استفاده از کتابخانه را دارند) فراتر می رود و این یعنی رشد فرهنگی به صورت یهویی؛

کیست بر این باور صحه نگذارد که مطالعه مسکنی است بر درد بی فرهنگی و بی سوادی و عضویت در یک کتابخانه قدم اول برای خواندن. تنها مشکل این طرح علمی اینست که باید منتظر ماند تا این "افرادِ یهویی" گذرشان به کتابخانه بیافتد و آنها را از عضویتشان در کتابخانه مطلع کنیم که در نود و پنج درصد موارد این اتفاق هیچگاه نمی افتد.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۱ آذر ۹۷ ، ۱۳:۰۲
جواد صیافی

گردشگران می دانند همیشه مسیرهای بسیاری برای رسیدن به مقصد وجود دارد ولی مسیر بهتر همیشه کوتاهترین مسیر نیست؛ برای انتخاب مسیر مناسب باید امنیت، ترافیک، سرعت، طول مسیر و البته جاذبه های آن را در نظر گرفت.

شباهت بسیاری بین سفر و پیشرفت وجود دارد. همانطور که مجموعه وسایل سفر، انتخاب مقصد، انتخاب مسیر، زمان بندی و برنامه ریزی و کیلومتر کیلومتر پیمودن راه تشکیل دهنده یک سفر خوب است، برای پیشرفت هم باید ابتدا هدف را تعیین نموده و سپس بهترین راه را برای رسیدن به آن انتخاب کرده و با برنامه ریزی و مدیریت مناسب و فراهم آوری زیرساخت های مورد نیاز، قدم به قدم طبق برنامه ریزی حرکت کنیم.

شما برای رسیدن به مقصد گردشگری هیچگاه نمی توانید تا کیلومتر 10 را پیموده، از کیلومتر 10 تا 30 را در نظر نگیرید و از کیلومتر 30 به بعد ادامه دهید ولی متاسفانه با وجود اینکه در رسیدن به اهداف علمی، فرهنگی، اقتصادی و ... قانونا و عرفا نمی توانیم یکی در میان قدم برداریم ولی عموما این اتفاق می افتد. دقیقا آنچه در اجرای افق 1404 شاهد هستیم.

زمانیکه در هر زمینه ای نقطه ای را تعیین و زمانی را برای رسیدن به آن نقطه مشخص می کنیم، باید مناسب با هدف تعیین شده و رعایت اصول قدم به قدم حرکت کنیم تا به آن برسیم. آمارسازی برای رسیدن به نقطه هدف 1404 همان اتفاق ناشدنی است که ما به خوبی از پس آن برآمدیم. به طور مثال در سند چشم انداز، تعداد کتابخانه های عمومی و اعضای فعال تا سال 1404 مشخص شده و باید به آن برسیم. این اتفاق بسیار هم عالیست اما چون عقلای دست اندرکار خسته بودند و نتوانستند به چگونه رسیدن هم فکر کنند و با ساختار کنونی امکان اصولی و واقعی افزایش عضو و کتابخانه را نداریم، راهی جز آمارسازی باقی نمی ماند.

واضح است که برای افزایش تعداد کتابخانه ها، بودجه بسیاری نیاز است ولی به دلیل اینکه اصولا بودجه فرهنگی کشور بیشتر صرف سازمان ها، نهادها و اشخاص به ظاهر فرهنگی می شود، مقدار ناچیزی برای نهاد کتابخانه های عمومی باقی می ماند که نتیجه آن افزایش تعداد کتابخانه ها با ساختمان هایی مشابه انبار فروشگاه های زنجیره ای می باشد.

برای افزایش عضو فعال هم جدا از اینکه ساختمان کتابخانه باید جذابیت داشته باشد منابع نیز باید کاربردی و متناسب با نیاز مراجعه کنندگان تهیه شود که به نظر توقع بی جایی است. هرچند از حق نگذریم جناب مختارپور امکان انتخاب کتاب را برای کتابداران فراهم نمودند ولی باز هم این انتخاب آزاد نیست و باید از میان تعداد بسیار کمی کتاب مشخص شده منابع مورد نیاز را تهیه کرد و تنها مزیت آن افزایش کتاب در رده های مورد نیاز است نه کتاب های مورد تقاضا. با این شرایط ثبت نام گروهی دانش آموزان، ثبت نام رایگان با مناسبت های مختلف و در شرایط گوناگون، تمدید عضویت غیر حضوری و بدون اطلاع عضو و حتی جمع آوری اطلاعات گروهی افراد (کارمندان، دانش آموزان و ...) وثبت نام بر اساس آن بدون اطلاع آن افراد، راه های بالا بردن آمار عضویت در کتابخانه های عمومی می باشد.

با این اوصاف تا سال 1404 نه تنها پیشرفتی نخواهیم داشت بلکه در مسیری حرکت می کنیم که نزدیک شدن به آن سال دلهره آورخواهدبود.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۴ مهر ۹۷ ، ۰۹:۰۷
جواد صیافی

روزنامه شهروند: مردم ایران روزانه حدود ٩‌میلیارد تومان سیگار و دخانیات دود می‌کنند و به هوا می‌فرستند. جالب است بدانید پولی که ایرانی‌ها برای خرید سیگار مصرف می‌کنند، حدود ٤برابر پولی است که برای خرید کتاب می‌دهند.

از این جالب‌تر هزینه‌ای است که خانواده‌های ایرانی برای خرید کتاب برای کودکان و نوجوانان‌شان می‌پردازند؛ درحالی ‌که آنها تنها ٦٠‌میلیارد تومان در‌ سال برای بچه‌ها کتاب می‌خرند، رقمی نزدیک به سه‌هزار و ٣٥٥‌میلیارد تومان برای استعمال دخانیات مصرف می‌کنند که با یک نسبت ساده متوجه می‌شویم که خانواده‌های ایرانی حدود ٥٥,٥ برابر پولی که برای خرید کتاب برای بچه‌هایشان هزینه می‌کنند، سیگار و دخانیات مصرف می‌کنند.

هر خانواده ایرانی به‌طور متوسط ١٣٣‌هزار و ٤٠٢ تومان برای دخانیات مصرف می‌کند. اگر این رقم را در ٢٥‌میلیون خانوار ایرانی ضرب کنیم، متوجه می‌شویم که ایرانی‌ها در یک‌سال بیشتر از سه‌هزار و ٣٣٥‌میلیارد تومان برای دخانیات هزینه می‌کنند. اگر این رقم را برای هر روز به دست بیاوریم، متوجه می‌شویم براساس گزارش بانک مرکزی، ایرانی‌ها هر روز حدود ٩‌میلیارد و ٢٦٤‌میلیون تومان برای سیگار و دخانیات مصرف می‌کنند.

بنا به گزارش وزارت ارشاد، گردش مالی کتاب در ایران سالانه ٣‌هزار‌ میلیارد تومان است که ٢‌هزار و ٢٠٠‌میلیارد تومان از گردش مالی انجام‌شده متعلق به کتاب‌های کنکور و کتاب‌های درسی است و در واقع گردش مالی کتاب‌های غیردرسی سالانه تنها ٨٠٠‌میلیارد تومان است. این درحالی است که ایرانی‌ها سالانه حدود ٣‌هزارو٣٣٥‌میلیارد تومان برای سیگار پول می‌پردازند. به این ترتیب، اگر آمار کلی گردش مالی کتاب در ایران را درنظر بگیریم، متوجه می‌شویم مردم کشور ما برای خرید کتاب کمتر از سیگارشان پول می‌دهند. اگر بخواهیم در یک نگاه منطقی‌تر آمار کتاب‌های کنکور و درسی را از این بازار حذف کنیم، متوجه می‌شویم در ایران ٤,١برابر کتاب برای خرید سیگار پول پرداخته می‌شود.

همچنین سرانه کتاب برای هر کودک و نوجوان ایرانی تنها ٣‌هزار تومان در ‌سال است که اگر این رقم را با جمعیت ٢٠‌میلیون نفری کودک و نوجوان درنظر بگیریم، متوجه می‌شویم خانواده‌های ایرانی تنها ٦٠‌میلیارد تومان برای خرید کتاب برای بچه‌هایشان هزینه می‌کنند؛ این درحالی است که آنها ٥٥,٥برابر برای خرید سیگار و دخانیات‌شان هزینه می‌کنند.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۶ خرداد ۹۷ ، ۰۸:۵۱
جواد صیافی