کتابخانه های عمومی؛ کمیت یا کیفیت
تعداد کتابخانه های عمومی در کشور هر چند که همچنان به نسبت استاندارد جهانی قابل قبول نمی‌باشد و به گفته منابع معتبر برای رسیدن به این استاندارد باید ارتقای پنج برابری داشته باشیم، با این وجود نباید کیفیت را فدای کمیت کنیم.
بر اساس اطلاعات موجود حداقل در شهرهای بزرگ، اگر به لحاظ نسبت فضای کتابخانه‌ای به جمعیت، شرایط خوبی نداشته باشیم، چندان هم اوضاع بدی نداریم ولی اشکال اساسی در خدمات دهی عمومی و جذب مخاطب است که این چنین با ضعف فرهنگی و حد پایین سرانه مطالعه روبرو هستیم. خدمات‌دهی و جذب مخاطب را باید الویت اصلی وظایف کتابخانه‌های عمومی دانست و به تبع آن طرح و برنامه شکل‌گیری تا خط مشی فعالیت‌ها را تدوین نمود. متاسفانه آنچه می‌بینیم با آنچه باید بسیار متفاوت است به طوریکه:
1. مکان اغلب کتابخانه‌های عمومی به لحاظ دسترسی، آرامش محیط و مَعبر بودن با استانداردها بسیار فاصله دارد. به عنوان مثال، معمولا کتابخانه‌های عمومی در ایران، جنب یا داخل پارک‌ها قرار گرفته‌اند که به لحاظ بصری و دسترسی موقعیتی ایده‌آل به نظر می‌رسد در صورتی که پارک در شرایط استاندارد و سالم قرار داشته باشد که متاسفانه اکثر پارک‌ها از نظر سلامت اجتماعی و فرهنگی زیر خط فقر می‌باشند. این چنین نیز هست که زمین‌های واگذاری شده جهت احداث کتابخانه، زمین‌های با ارزشی نیستند که اگر بودند به کتابخانه‌ها اختصاص نمی‌یافتند. البته نباید در این مورد از بودجه بسیار ناچیز نهاد کتابخانه‌های عمومی غافل شد.
2. طراحی و معماری کتابخانه به لحاظ استفاده مفید از تمامی فضا، جاگیری بخش‌های مختلف، استفاده از نور طبیعی و بسیاری از موارد دیگر، دور از اصول معماری و کتابداری می‌باشد. متاسفانه جدا از اختصاص زمین در مکان‌های نامناسب، بسیاری از کتابخانه‌های عمومی در ساختمان‌هایی که با نیت کتابخانه طراحی و ساخته نشده است شکل گرفته‌اند که در صورت طراحی هدفمند با نظر مهندسین معمار و متخصصین کتابدار، نتیجه به شکل محسوسی متفاوت خواهد بود. در حال حاضر ساختمان کتابخانه و خدمات جنبی کتابخانه‌ای در فضای بیرونی و قابل مشاهده، که خود یکی از جذابیت‌های کتابخانه باید باشد، به دست فراموشی سپرده شده است.
3. نتیجه مبنا قرار دادن استانداردهای جهانی به لحاظ فضای کتابخانه‌ای نسبت به جمعیت، تحت تاثیر قرار گرفتن کیفیت برای رسیدن به کمیت است. قطع به یقین، هرچه به فضا، منابع و خدمات فرهنگی کتابخانه اهمیت آماری دهیم به همان نسبت از ثمره مستند و معتبر فاصله می‌گیریم. در شرایط مالی کنونی، هزینه‌های مصرفی، هزینه خرید و نگهداری زمین و ساختمان و هدر دادن نیروی انسانی در کتابخانه‌هایی که با استقبال کمی مواجه هستند، یک اشتباه اقتصادی نابخشودنی می‌باشد.
در واقع می‌توان در هر شهر تعدادی از کتابخانه‌هایی که استقبال کمی از آن‌ها می‌شود و به نوعی بدون کارایی لازم تنها هزینه‌‌ساز هستند را تعطیل و هزینه‌های صرفه جویی شده و نیروی انسانی آن‌ها را در کتابخانه‌های مهم‌تر به کار گرفت. بدین ترتیب و باتوجه به شرایط بودجه‌ای، از کمیت کاسته و به کیفیت افزوده‌ایم و تعداد بالای کتابخانه‌های متوسط و ضعیف را به تعداد کمتر کتابخانه‌های استاندارد با خدمات‌دهی اصولی تبدیل کرده‌ایم.
در نظر داشته باشیم آمار تنها کارکرد آماری دارد، نه نتیجه‌ی کاربردی. استفاده از اعداد و ارقام زمانی مفید است که در جهت رونق کسب و کار و حرفه و هدف از پیش تعیین شده آن باشد نه اینکه تمام فعالیت‌ها و برنامه جهت بهبود اعداد و ارقام.
سلام
از مطالب شما استفاده کردم.
ولی باید دقت داشته باشیم که کتابخانه و اثربخشی آن با هیچ آمار کمی سنجیده نمی شود. در هر کجا برای روزی که حتی یک نفر جرقه ای از دانایی را از آن بگیرد، باید باشد.