دیدگاهی نو بر کتابداری

دیدگاهی نو بر کتابداری

جواد صیافی کارشناس ارشد کتابداری

بایگانی

۷ مطلب در آذر ۱۳۹۱ ثبت شده است

دیدگاهی نو بر کتابداری - علم اطلاعات و دانش شناسی
علم اطلاعات و دانش شناسی

بنده شخصا موافق این تغییر نام بودم و نام جدید را نوری هرچند کم سو در فضای تاریک کتابداری ایران میدونستم. همچنین طبق نظرسنجی که در وبلاگ "دیدگاهی نو" انجام شد 70.6 درصد شرکت کنندگان این تغییر را مثبت ، 17.6 درصد بی تاثیر و 11.8 درصد منفی دانسته اند. به واقع کتابداری پاسخگوی پتانسیل های این رشته مخصوصا در عصر انفجار اطلاعات نبود. همانطور که استاد هوشنگ ابرامی در کتاب شناختی از دانش شناسی اشاره دارند که " بدترین دشمن علم نوین که به زبان فارسی (کتابداری) خوانده می شود، خود کلمه ی کتابداریست. این کلمه بسیار نارساست. به یک فرد فرزانه و اندیشمند بگویید که اگر بخواهد یک فرهنگ فارسی به فارسی تدوین کند برای کتابداری جه معنایی خواهد نوشت. اگر از پاسخ درنماند بیگمان آنچه بگوید با واقعیت وفق نمی دهد."

در هرحال این تغییر به وجود آمده و آنچه نباید فراموش شود توضیح علت و فلسفه انتخاب این نام برای دانشجویان، اساتید و کتابداران می باشد که اگر دانش شناسی هم به درستی تعریف و حیطه بندی نشود به سرنوشت کتابداری دچار خواهد شد.

هرچند نام جدید هم چندان نام قابل فهمی برای عموم نیست ولی رمز گشایی آن به مراتب آسانتر از کتابداری میباشد  و به قول استاد ابرامی " کتاب فقط یک وسیله از چندین وسیله ارتباط جمعی است. کتابخانه مدرن مرکز همه این وسایل است. دیگر متخصصی که در این سازمان کار میکند فقط کارش با کتاب نیست. ای بسا که در سک کتابخانه اختصاصی مثلا مجموعه ای میکروفیلم ها صد چندان کتابها باشد. شکل مادی و فیزیکی فقط یک وسیله ارتباط جمعی نمی تواند نام این علم نو را تعیین کند. در اصل آنجه که افراد تخصص یافته این علم با آن روبرویند کل دانش است، بهر حال شکل و فرمی که مدون شده باشد، خواه بر نوار فیلم، یا صفحه موسیقی، یا برگ کاغذ، یا کتاب و یا هر وسیله ی دیگر. آنکه را از مفهوم کتابدار میطلبیم کسی است که در شناخت دانش آدمی تخصص یابد و بداند که این دانش را از کدام منابع گردآورد، چگونه دانش گردآورده نظم بخشیده را بین افراد توزیع کند و در انتظار بازده باشد. در واقع بتدریج وسایل ارتباط جمعی جانشین دیگر جانشین کتاب میشوند." "واژه دانش شناسی برای منظوری که اینجا پیشنهاد می شود از جهاتی جامع تر از Epistemology خواهد بود، زیرا که فرد دانش شناس نه تنها از نظر فلسفه آموزش و پرورش با تئوری، منشا، ماهیت، روشها و محدودیتهای علم و معرفت آشنایی پیدا می کند بلکه از جهت فیزیکی یعنی اخذ نمابع دانش و گسترش آنها وظایفی عهده دار  می شود.

در پایان مثل همیشه همچنان امیدواریم انتخاب عنوان "علم اطلاعات و دانش شناسی" تلنگری باشه برای پیشرفت هرچه بیشتر دانشجویان و کتابداران.



۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۷ آذر ۹۱ ، ۲۰:۳۱
جواد صیافی
واژه وب نامرئی یا وب پنهان رانخستین‌بار ژیل الس‌ورتدر 1996 به‌کار برد. گرچه اینواژه بر مفهومی چند بعدی و گسترده دلالت دارد با این حال می‌توان آن را به اجمال چنین تعریف کرد: وب پنهان بخشی از وب است که به هر دلیل از دسترس موتورهای کاوش به دور مانده و بازیابی اطلاعات موجود در آن از طریق جست‌وجو با موتورهای عمومی میسر نیست. اگرچه واژه‌های موازی دیگری نظیر وب عمیقو وب تاریکیا وب ماتگاهی به‌صورت مترادف برای این بخش از وب به‌کار برده می‌شوند، اما در حقیقت آنها معادل یکدیگر نبوده و هر یک اشاره به نوع خاصی از ناپیداییدر وب دارند. شکل‌گیری وبپنهان، ناشی از عوامل مختلفی است، نظیر ضعف موتورهای جست‌وجو در نمایه‌سازی، پویایی صفحات وب، وعدم‌دسترسی آنها به بخش‌هایی از وب که نیاز به رمز عبور دارند. وب پنهان از دو جهت اهمیت دارد: از نظر کمّی، زیرا حجم اطلاعات نهفته در وب پنهان خیلی بیشتر از بخش سطحی یا آشکار است؛ و دیگر از نظر کیفی، چرا که اطلاعات نهفته در این بخش معمولا منابع ارزشمندی هستند. به‌طور مثال بسیاری از پایگاه‌های اطلاعات الکترونیکی پیوسته و فهرست پیوسته عمومی کتابخانه‌ها جزئی از وب پنهان هستند که موتورهای جست‌وجو قادر به‌دستیابی به محتوا و نمایه‌سازی آنها نیستند. با توجه به اینکه استفاده از موتورهای جست‌وجو تنها راه اطلاع‌یابی در اینترنت نیست، کاربران می‌توانند با روش‌های مختلف سطح ناپیدایی در وب را در جست‌وجوهای خود کاهش داده و بهره‌وری کاوش خود را ارتقا بخشند. کتابداران و اطلاع‌رسانان به‌عنوان متخصصان اطلاع‌یابی به‌صورت بالقوه از اهمیت ویژه‌ای در کاهش سطح ناپیدایی وب برخوردارند.
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ آذر ۹۱ ، ۲۲:۲۱
جواد صیافی
واژه وب نامرئی یا وب پنهان رانخستین‌بار ژیل الس‌ورتدر 1996 به‌کار برد. گرچه اینواژه بر مفهومی چند بعدی و گسترده دلالت دارد با این حال می‌توان آن را به اجمال چنین تعریف کرد: وب پنهان بخشی از وب است که به هر دلیل از دسترس موتورهای کاوش به دور مانده و بازیابی اطلاعات موجود در آن از طریق جست‌وجو با موتورهای عمومی میسر نیست. اگرچه واژه‌های موازی دیگری نظیر وب عمیقو وب تاریکیا وب ماتگاهی به‌صورت مترادف برای این بخش از وب به‌کار برده می‌شوند، اما در حقیقت آنها معادل یکدیگر نبوده و هر یک اشاره به نوع خاصی از ناپیداییدر وب دارند. شکل‌گیری وبپنهان، ناشی از عوامل مختلفی است، نظیر ضعف موتورهای جست‌وجو در نمایه‌سازی، پویایی صفحات وب، وعدم‌دسترسی آنها به بخش‌هایی از وب که نیاز به رمز عبور دارند. وب پنهان از دو جهت اهمیت دارد: از نظر کمّی، زیرا حجم اطلاعات نهفته در وب پنهان خیلی بیشتر از بخش سطحی یا آشکار است؛ و دیگر از نظر کیفی، چرا که اطلاعات نهفته در این بخش معمولا منابع ارزشمندی هستند. به‌طور مثال بسیاری از پایگاه‌های اطلاعات الکترونیکی پیوسته و فهرست پیوسته عمومی کتابخانه‌ها جزئی از وب پنهان هستند که موتورهای جست‌وجو قادر به‌دستیابی به محتوا و نمایه‌سازی آنها نیستند. با توجه به اینکه استفاده از موتورهای جست‌وجو تنها راه اطلاع‌یابی در اینترنت نیست، کاربران می‌توانند با روش‌های مختلف سطح ناپیدایی در وب را در جست‌وجوهای خود کاهش داده و بهره‌وری کاوش خود را ارتقا بخشند. کتابداران و اطلاع‌رسانان به‌عنوان متخصصان اطلاع‌یابی به‌صورت بالقوه از اهمیت ویژه‌ای در کاهش سطح ناپیدایی وب برخوردارند.
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ آذر ۹۱ ، ۲۲:۲۱
جواد صیافی
این نمایشگاه بزرگ‌ترین، مشهورترین، و قدیمی‌ترین بازار مکاره کتاب در جهان است که هر ساله در اوایل اکتبر در محل دائمی نمایشگاه‌های فرانکفورت به مدت 5 روز با مدیریت اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان برگزار می‌شود . نمایشگاه کتاب فرانکفورت رویداد مهمی در قلمرو فرهنگ و نشر کتاب در جهان تلقی می‌شود. در این نمایشگاه، ناشران شرکت‌کننده اجازه فروش کتاب را ندارند و بازدیدکنندگان نیز به قصد خرید کتاب به نمایشگاه نمی‌آیند، بلکه فروش کتاب‌ها غیرمستقیم و به‌صورت ثبت سفارش معامله می‌شود. بدین‌ترتیب، برپایی نمایشگاه بیشتر به قصد بازاریابی است . از مدت 5روز نمایشگاه، سه روز اول مختص بازدیدکنندگان حرفه‌ای (کتابفروشان، بازاریابان، پدیدآورندگان، مسئولان چاپخانه‌ها، شرکت‌های صحافی، و به‌طور کلی خانواده صنعت نشر) است تا در فضایی آرام به تبادل‌نظر و گفت‌وگو در مورد فروش کتاب، ثبت سفارش، حقوق مؤلفان، و اعطای مجوز بپردازند؛ و دو روز آخر برای بازدید عموم است . در این نمایشگاه در مورد انتشارات جدید و در راه، تبلیغ می‌شود و هم قراردادهایی برای کارهای آینده صورت می‌گیرد . بازدید از نمایشگاه رایگان نیست و بهای بلیت برای گروه‌های مختلف، متفاوت است مثلا در سال 2003 هزینه ورود برای بازدیدکنندگان حرفه‌ای 30 یورو، فروشندگان کتاب 20 یورو، دانشجویان 15 یورو، و عموم 9 یورو بوده است . در نمایشگاه کتاب فرانکفورت، غرفه‌آرایی اهمیت زیادی دارد. مسئولان برپایی نمایشگاه معتقدند که این کار باعث جلب توجه و استقبال بازدیدکنندگان می‌شود.

فضای نمایشگاه مناسب با اهداف نمایشگاه کتاب فرانکفورت است و دسترسی به تالارها به‌وسیله مینی‌بوس‌های مخصوص نمایشگاه که در محوطه نمایشگاه و بین تالارها در رفت‌وآمد هستند به راحتی امکان‌پذیر است .

تاریخچه.بازار مکاره کتاب در آلمان، نخستین بار در اواسط سده پانزدهم میلادی، مستقل از دیگر بازارهای مکاره، در شهر فرانکفورت برپا شد. از اواخر سده شانزدهم میلادی با تسلط کلیسا بر آن، این نمایشگاه کم رونق شد و این وضع تا پایان جنگ جهانی دوم ادامه داشت. از 1949، چهار سال پس از جنگ جهانی دوم، 205 ناشر در کلیسای پاول فرانکفورت جمع شدند و با عرضه ده هزار کتاب، نمایشگاه کتاب فرانکفورت را احیا کردند . برگزاری نخستین نمایشگاه کتاب فرانکفورت همزمان با دویستمین سال تولد "گوته"، شاعر محبوب مردم آلمان، باعث مقبولیت بیشتر نمایشگاه شد. در دو دهه اولِ برگزاری نمایشگاه، جنبه‌های اقتصادی و بازاریابی و کسب و کار مطرح بود و در اواخر دهه 1960 جنبش‌های دانشجویی و تظاهرات فراگیر دانشجویان در اروپای مرکزی و امریکای شمالی نمایشگاه را تحت‌تأثیر قرار دارد و موقتآ بدان صبغه سیاسی داده و باعث جذابیت بیشتر آن نزد جوانان شد؛ پس از آن آثار عامه‌پسند به نمایشگاه راه یافت. در واکنش به روند عامه‌پسندی، مسئولین برپایی نمایشگاه بر آن شدند که در کنار ملاحظات اقتصادی به ترویج مسائل فرهنگی نیز بپردازند.

از سال 1976-1988 هر دو سال یک‌بار، و از 1989 تاکنون (2004) هر ساله، یک کشور یا یک فرهنگ به‌عنوان موضوع برنامه‌های جنبی نمایشگاه انتخاب شده و از آن دعوت می‌شود تا در نمایشگاه به‌عنوان میهمان حضور داشته باشد و برای افکار عمومی آلمان و جهان به معرفی نویسندگان و آثار فرهنگی خود بپردازد. برای مثال، موضوع پنجاه و ششمین دوره نمایشگاه کتاب فرانکفورت (2004) "جهان عرب" بود و 22 کشور عرب زبان در آن حضور داشتند و 10000عنوان کتاب عربی و مربوط به کشورهای عرب را در غرفه‌های خود به نمایش گذاشتند و 200 نویسنده و مترجم و روشنفکر عرب در گفت‌وگوها و میزگردها و سخنرانی‌ها حضور یافتند.

از دومین دوره نمایشگاه (1950)، اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان، جایزه‌ای را به‌نام "جایزه صلح جهانی" تعیین کردند که همه ساله همزمان با برگزاری نمایشگاه کتاب فرانکفورت به افراد دانشمند، نویسنده، مترجم، هنرمند، شخصیت اجتماعی ـ فرهنگی، و یا سازمان و نهادی اروپایی که در سال پیش در پیشبرد و تحقق اندیشه‌های صلح‌طلبانه مؤثر بوده است، اعطا می‌شود و انتخاب فرد برگزیده چند ماه قبل از برپایی نمایشگاه صورت می‌گیرد.

طی روزهای برگزاری نمایشگاه، علاوه بر فعالیت‌های اصلی، فعالیت‌های دیگری نیز صورت می‌گیرد از قبیل: میزگردها و سخنرانی‌ها که موضوع بیشتر آنها کشورهای میهمان نمایشگاه هستند؛ شرکت نویسندگان و اهل قلم معروف دنیا در داخل نمایشگاه و تبادل‌نظر مستقیم با مردم؛ گردهمایی انجمن‌های ادبی جهان؛ برگزاری کارگاه‌های آموزشی توسط کارشناسان و متخصصان در تالار نشر الکترونیک که محل تجمع ناشران رسانه‌های الکترونیکی جهان است؛ نمایش آثار صحافان کتاب (هر سال یک مؤسسه بزرگ به تبلیغ فعالیت‌های خود می‌پردازد)؛ و انتشار کاتالوگ‌های ویژه مبادله حقوق نشر بر روی لوح‌های نوری. همچنین، در این نمایشگاه تصویرگران و گرافیست‌های کتاب با یکدیگر ملاقات می‌کنند و اجازه استفاده رایگان از آثار آرشیو شده را به صاحبان صنایع نشر می‌دهند. مرکز بین‌المللی کتابفروشان و کتابداران که همه ساله به بررسی مباحث مربوط به آزادی بیان و حقوق بشر می‌پردازد نیز در این ایام فعال است؛ و سرانجام اینکه مکانی برای تبادل‌نظر بازرگانان، روزنامه‌نگاران، و مردم است.


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ آذر ۹۱ ، ۲۲:۱۰
جواد صیافی
این نمایشگاه بزرگ‌ترین، مشهورترین، و قدیمی‌ترین بازار مکاره کتاب در جهان است که هر ساله در اوایل اکتبر در محل دائمی نمایشگاه‌های فرانکفورت به مدت 5 روز با مدیریت اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان برگزار می‌شود . نمایشگاه کتاب فرانکفورت رویداد مهمی در قلمرو فرهنگ و نشر کتاب در جهان تلقی می‌شود. در این نمایشگاه، ناشران شرکت‌کننده اجازه فروش کتاب را ندارند و بازدیدکنندگان نیز به قصد خرید کتاب به نمایشگاه نمی‌آیند، بلکه فروش کتاب‌ها غیرمستقیم و به‌صورت ثبت سفارش معامله می‌شود. بدین‌ترتیب، برپایی نمایشگاه بیشتر به قصد بازاریابی است . از مدت 5روز نمایشگاه، سه روز اول مختص بازدیدکنندگان حرفه‌ای (کتابفروشان، بازاریابان، پدیدآورندگان، مسئولان چاپخانه‌ها، شرکت‌های صحافی، و به‌طور کلی خانواده صنعت نشر) است تا در فضایی آرام به تبادل‌نظر و گفت‌وگو در مورد فروش کتاب، ثبت سفارش، حقوق مؤلفان، و اعطای مجوز بپردازند؛ و دو روز آخر برای بازدید عموم است . در این نمایشگاه در مورد انتشارات جدید و در راه، تبلیغ می‌شود و هم قراردادهایی برای کارهای آینده صورت می‌گیرد . بازدید از نمایشگاه رایگان نیست و بهای بلیت برای گروه‌های مختلف، متفاوت است مثلا در سال 2003 هزینه ورود برای بازدیدکنندگان حرفه‌ای 30 یورو، فروشندگان کتاب 20 یورو، دانشجویان 15 یورو، و عموم 9 یورو بوده است . در نمایشگاه کتاب فرانکفورت، غرفه‌آرایی اهمیت زیادی دارد. مسئولان برپایی نمایشگاه معتقدند که این کار باعث جلب توجه و استقبال بازدیدکنندگان می‌شود.

فضای نمایشگاه مناسب با اهداف نمایشگاه کتاب فرانکفورت است و دسترسی به تالارها به‌وسیله مینی‌بوس‌های مخصوص نمایشگاه که در محوطه نمایشگاه و بین تالارها در رفت‌وآمد هستند به راحتی امکان‌پذیر است .

تاریخچه.بازار مکاره کتاب در آلمان، نخستین بار در اواسط سده پانزدهم میلادی، مستقل از دیگر بازارهای مکاره، در شهر فرانکفورت برپا شد. از اواخر سده شانزدهم میلادی با تسلط کلیسا بر آن، این نمایشگاه کم رونق شد و این وضع تا پایان جنگ جهانی دوم ادامه داشت. از 1949، چهار سال پس از جنگ جهانی دوم، 205 ناشر در کلیسای پاول فرانکفورت جمع شدند و با عرضه ده هزار کتاب، نمایشگاه کتاب فرانکفورت را احیا کردند . برگزاری نخستین نمایشگاه کتاب فرانکفورت همزمان با دویستمین سال تولد "گوته"، شاعر محبوب مردم آلمان، باعث مقبولیت بیشتر نمایشگاه شد. در دو دهه اولِ برگزاری نمایشگاه، جنبه‌های اقتصادی و بازاریابی و کسب و کار مطرح بود و در اواخر دهه 1960 جنبش‌های دانشجویی و تظاهرات فراگیر دانشجویان در اروپای مرکزی و امریکای شمالی نمایشگاه را تحت‌تأثیر قرار دارد و موقتآ بدان صبغه سیاسی داده و باعث جذابیت بیشتر آن نزد جوانان شد؛ پس از آن آثار عامه‌پسند به نمایشگاه راه یافت. در واکنش به روند عامه‌پسندی، مسئولین برپایی نمایشگاه بر آن شدند که در کنار ملاحظات اقتصادی به ترویج مسائل فرهنگی نیز بپردازند.

از سال 1976-1988 هر دو سال یک‌بار، و از 1989 تاکنون (2004) هر ساله، یک کشور یا یک فرهنگ به‌عنوان موضوع برنامه‌های جنبی نمایشگاه انتخاب شده و از آن دعوت می‌شود تا در نمایشگاه به‌عنوان میهمان حضور داشته باشد و برای افکار عمومی آلمان و جهان به معرفی نویسندگان و آثار فرهنگی خود بپردازد. برای مثال، موضوع پنجاه و ششمین دوره نمایشگاه کتاب فرانکفورت (2004) "جهان عرب" بود و 22 کشور عرب زبان در آن حضور داشتند و 10000عنوان کتاب عربی و مربوط به کشورهای عرب را در غرفه‌های خود به نمایش گذاشتند و 200 نویسنده و مترجم و روشنفکر عرب در گفت‌وگوها و میزگردها و سخنرانی‌ها حضور یافتند.

از دومین دوره نمایشگاه (1950)، اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان، جایزه‌ای را به‌نام "جایزه صلح جهانی" تعیین کردند که همه ساله همزمان با برگزاری نمایشگاه کتاب فرانکفورت به افراد دانشمند، نویسنده، مترجم، هنرمند، شخصیت اجتماعی ـ فرهنگی، و یا سازمان و نهادی اروپایی که در سال پیش در پیشبرد و تحقق اندیشه‌های صلح‌طلبانه مؤثر بوده است، اعطا می‌شود و انتخاب فرد برگزیده چند ماه قبل از برپایی نمایشگاه صورت می‌گیرد.

طی روزهای برگزاری نمایشگاه، علاوه بر فعالیت‌های اصلی، فعالیت‌های دیگری نیز صورت می‌گیرد از قبیل: میزگردها و سخنرانی‌ها که موضوع بیشتر آنها کشورهای میهمان نمایشگاه هستند؛ شرکت نویسندگان و اهل قلم معروف دنیا در داخل نمایشگاه و تبادل‌نظر مستقیم با مردم؛ گردهمایی انجمن‌های ادبی جهان؛ برگزاری کارگاه‌های آموزشی توسط کارشناسان و متخصصان در تالار نشر الکترونیک که محل تجمع ناشران رسانه‌های الکترونیکی جهان است؛ نمایش آثار صحافان کتاب (هر سال یک مؤسسه بزرگ به تبلیغ فعالیت‌های خود می‌پردازد)؛ و انتشار کاتالوگ‌های ویژه مبادله حقوق نشر بر روی لوح‌های نوری. همچنین، در این نمایشگاه تصویرگران و گرافیست‌های کتاب با یکدیگر ملاقات می‌کنند و اجازه استفاده رایگان از آثار آرشیو شده را به صاحبان صنایع نشر می‌دهند. مرکز بین‌المللی کتابفروشان و کتابداران که همه ساله به بررسی مباحث مربوط به آزادی بیان و حقوق بشر می‌پردازد نیز در این ایام فعال است؛ و سرانجام اینکه مکانی برای تبادل‌نظر بازرگانان، روزنامه‌نگاران، و مردم است.


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ آذر ۹۱ ، ۲۲:۱۰
جواد صیافی
دیدگاهی نو بر کتابداری - وب نامرئی
وب نامرئی
واژه وب نامرئی یا وب پنهان رانخستین‌بار ژیل الس‌ورتدر 1996 به‌کار برد. گرچه اینواژه بر مفهومی چند بعدی و گسترده دلالت دارد با این حال می‌توان آن را به اجمال چنین تعریف کرد: وب پنهان بخشی از وب است که به هر دلیل از دسترس موتورهای کاوش به دور مانده و بازیابی اطلاعات موجود در آن از طریق جست‌وجو با موتورهای عمومی میسر نیست. اگرچه واژه‌های موازی دیگری نظیر وب عمیقو وب تاریکیا وب ماتگاهی به‌صورت مترادف برای این بخش از وب به‌کار برده می‌شوند، اما در حقیقت آنها معادل یکدیگر نبوده و هر یک اشاره به نوع خاصی از ناپیداییدر وب دارند. شکل‌گیری وبپنهان، ناشی از عوامل مختلفی است، نظیر ضعف موتورهای جست‌وجو در نمایه‌سازی، پویایی صفحات وب، وعدم‌دسترسی آنها به بخش‌هایی از وب که نیاز به رمز عبور دارند. وب پنهان از دو جهت اهمیت دارد: از نظر کمّی، زیرا حجم اطلاعات نهفته در وب پنهان خیلی بیشتر از بخش سطحی یا آشکار است؛ و دیگر از نظر کیفی، چرا که اطلاعات نهفته در این بخش معمولا منابع ارزشمندی هستند. به‌طور مثال بسیاری از پایگاه‌های اطلاعات الکترونیکی پیوسته و فهرست پیوسته عمومی کتابخانه‌ها جزئی از وب پنهان هستند که موتورهای جست‌وجو قادر به‌دستیابی به محتوا و نمایه‌سازی آنها نیستند. با توجه به اینکه استفاده از موتورهای جست‌وجو تنها راه اطلاع‌یابی در اینترنت نیست، کاربران می‌توانند با روش‌های مختلف سطح ناپیدایی در وب را در جست‌وجوهای خود کاهش داده و بهره‌وری کاوش خود را ارتقا بخشند. کتابداران و اطلاع‌رسانان به‌عنوان متخصصان اطلاع‌یابی به‌صورت بالقوه از اهمیت ویژه‌ای در کاهش سطح ناپیدایی وب برخوردارند.




۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ آذر ۹۱ ، ۲۰:۳۱
جواد صیافی
دیدگاهی نو بر کتابداری - نمایشگاه کتاب فرانکفورت
نمایشگاه کتاب فرانکفورت
این نمایشگاه بزرگ‌ترین، مشهورترین، و قدیمی‌ترین بازار مکاره کتاب در جهان است که هر ساله در اوایل اکتبر در محل دائمی نمایشگاه‌های فرانکفورت به مدت 5 روز با مدیریت اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان برگزار می‌شود . نمایشگاه کتاب فرانکفورت رویداد مهمی در قلمرو فرهنگ و نشر کتاب در جهان تلقی می‌شود. در این نمایشگاه، ناشران شرکت‌کننده اجازه فروش کتاب را ندارند و بازدیدکنندگان نیز به قصد خرید کتاب به نمایشگاه نمی‌آیند، بلکه فروش کتاب‌ها غیرمستقیم و به‌صورت ثبت سفارش معامله می‌شود. بدین‌ترتیب، برپایی نمایشگاه بیشتر به قصد بازاریابی است . از مدت 5روز نمایشگاه، سه روز اول مختص بازدیدکنندگان حرفه‌ای (کتابفروشان، بازاریابان، پدیدآورندگان، مسئولان چاپخانه‌ها، شرکت‌های صحافی، و به‌طور کلی خانواده صنعت نشر) است تا در فضایی آرام به تبادل‌نظر و گفت‌وگو در مورد فروش کتاب، ثبت سفارش، حقوق مؤلفان، و اعطای مجوز بپردازند؛ و دو روز آخر برای بازدید عموم است . در این نمایشگاه در مورد انتشارات جدید و در راه، تبلیغ می‌شود و هم قراردادهایی برای کارهای آینده صورت می‌گیرد . بازدید از نمایشگاه رایگان نیست و بهای بلیت برای گروه‌های مختلف، متفاوت است مثلا در سال 2003 هزینه ورود برای بازدیدکنندگان حرفه‌ای 30 یورو، فروشندگان کتاب 20 یورو، دانشجویان 15 یورو، و عموم 9 یورو بوده است . در نمایشگاه کتاب فرانکفورت، غرفه‌آرایی اهمیت زیادی دارد. مسئولان برپایی نمایشگاه معتقدند که این کار باعث جلب توجه و استقبال بازدیدکنندگان می‌شود.

فضای نمایشگاه مناسب با اهداف نمایشگاه کتاب فرانکفورت است و دسترسی به تالارها به‌وسیله مینی‌بوس‌های مخصوص نمایشگاه که در محوطه نمایشگاه و بین تالارها در رفت‌وآمد هستند به راحتی امکان‌پذیر است .

تاریخچه.بازار مکاره کتاب در آلمان، نخستین بار در اواسط سده پانزدهم میلادی، مستقل از دیگر بازارهای مکاره، در شهر فرانکفورت برپا شد. از اواخر سده شانزدهم میلادی با تسلط کلیسا بر آن، این نمایشگاه کم رونق شد و این وضع تا پایان جنگ جهانی دوم ادامه داشت. از 1949، چهار سال پس از جنگ جهانی دوم، 205 ناشر در کلیسای پاول فرانکفورت جمع شدند و با عرضه ده هزار کتاب، نمایشگاه کتاب فرانکفورت را احیا کردند . برگزاری نخستین نمایشگاه کتاب فرانکفورت همزمان با دویستمین سال تولد "گوته"، شاعر محبوب مردم آلمان، باعث مقبولیت بیشتر نمایشگاه شد. در دو دهه اولِ برگزاری نمایشگاه، جنبه‌های اقتصادی و بازاریابی و کسب و کار مطرح بود و در اواخر دهه 1960 جنبش‌های دانشجویی و تظاهرات فراگیر دانشجویان در اروپای مرکزی و امریکای شمالی نمایشگاه را تحت‌تأثیر قرار دارد و موقتآ بدان صبغه سیاسی داده و باعث جذابیت بیشتر آن نزد جوانان شد؛ پس از آن آثار عامه‌پسند به نمایشگاه راه یافت. در واکنش به روند عامه‌پسندی، مسئولین برپایی نمایشگاه بر آن شدند که در کنار ملاحظات اقتصادی به ترویج مسائل فرهنگی نیز بپردازند.

از سال 1976-1988 هر دو سال یک‌بار، و از 1989 تاکنون (2004) هر ساله، یک کشور یا یک فرهنگ به‌عنوان موضوع برنامه‌های جنبی نمایشگاه انتخاب شده و از آن دعوت می‌شود تا در نمایشگاه به‌عنوان میهمان حضور داشته باشد و برای افکار عمومی آلمان و جهان به معرفی نویسندگان و آثار فرهنگی خود بپردازد. برای مثال، موضوع پنجاه و ششمین دوره نمایشگاه کتاب فرانکفورت (2004) "جهان عرب" بود و 22 کشور عرب زبان در آن حضور داشتند و 10000عنوان کتاب عربی و مربوط به کشورهای عرب را در غرفه‌های خود به نمایش گذاشتند و 200 نویسنده و مترجم و روشنفکر عرب در گفت‌وگوها و میزگردها و سخنرانی‌ها حضور یافتند.

از دومین دوره نمایشگاه (1950)، اتحادیه ناشران و کتابفروشان آلمان، جایزه‌ای را به‌نام "جایزه صلح جهانی" تعیین کردند که همه ساله همزمان با برگزاری نمایشگاه کتاب فرانکفورت به افراد دانشمند، نویسنده، مترجم، هنرمند، شخصیت اجتماعی ـ فرهنگی، و یا سازمان و نهادی اروپایی که در سال پیش در پیشبرد و تحقق اندیشه‌های صلح‌طلبانه مؤثر بوده است، اعطا می‌شود و انتخاب فرد برگزیده چند ماه قبل از برپایی نمایشگاه صورت می‌گیرد.

طی روزهای برگزاری نمایشگاه، علاوه بر فعالیت‌های اصلی، فعالیت‌های دیگری نیز صورت می‌گیرد از قبیل: میزگردها و سخنرانی‌ها که موضوع بیشتر آنها کشورهای میهمان نمایشگاه هستند؛ شرکت نویسندگان و اهل قلم معروف دنیا در داخل نمایشگاه و تبادل‌نظر مستقیم با مردم؛ گردهمایی انجمن‌های ادبی جهان؛ برگزاری کارگاه‌های آموزشی توسط کارشناسان و متخصصان در تالار نشر الکترونیک که محل تجمع ناشران رسانه‌های الکترونیکی جهان است؛ نمایش آثار صحافان کتاب (هر سال یک مؤسسه بزرگ به تبلیغ فعالیت‌های خود می‌پردازد)؛ و انتشار کاتالوگ‌های ویژه مبادله حقوق نشر بر روی لوح‌های نوری. همچنین، در این نمایشگاه تصویرگران و گرافیست‌های کتاب با یکدیگر ملاقات می‌کنند و اجازه استفاده رایگان از آثار آرشیو شده را به صاحبان صنایع نشر می‌دهند. مرکز بین‌المللی کتابفروشان و کتابداران که همه ساله به بررسی مباحث مربوط به آزادی بیان و حقوق بشر می‌پردازد نیز در این ایام فعال است؛ و سرانجام اینکه مکانی برای تبادل‌نظر بازرگانان، روزنامه‌نگاران، و مردم است.




۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ آذر ۹۱ ، ۲۰:۳۱
جواد صیافی