کتابخانه ی اسکندریه

دیدگاهی نو بر کتابداری - کتابخانه ی اسکندریه

کتابخانه ی اسکندریه

اسکندر پس از فراغت از یکپارچه کردن حکومتهای یونان به سایر بلاد سفر کرد.او پس از پیروزی در صحرای سینا به مصر رفت و اندیشه ساختن پایتخت جدیدی را در دهانه ی رود نیل تصویب کرد و جزییات آن را به معمار خود دینوکراتس سپرد و بدین ترتیب بندر شکوهمند اسکندریه به وجود آمد.عمر اسکندر کفاف نداد تا آنجارا ببیند. پس از او جانشینش بطلمیوس اول فرمانروای مصر شد. در آن موفق بندر اسکندریه د رنهایت قدرت و مرکز تجارت شرق و غرب بود. به فرمان بطلیموس و با دستیاری کارشناسی آتنی اش دمیتریوس در اسکندریه موزه ای تاسیس شد که نه تنها رای تعداد زیادی کتاب جا داشت بلکه دانشمندان و مجققان را نیز در خود جای می داد. بطلمیوس دوم نی به پیروی از پدر، شاعران ، بزرگان، دانشمندان ، منتقدان، فیلسوفان و هنرمندان را به مصر دعوت کرد. در زمان او اسکندریه به پایتخت ادبی و علمی مدیترانه تبدیل شد. او همچنین کتابخانه را توسعه داد. مجموعه این کتابخانه در آخر سلطنت او به 532000 طومار بالغ گردید، که به معنای امروزی یکصد هزار جلد کتاب است. بطلمیوس سوم از هرکتابی که وارد مصر می شد یک نسخه در کتابخانه میگذاشت و نسخه های اصلی را به صاحبش برمی گرداند. همچنین از آتن نسخه های اصل آسیخیلوس، سوفکل واوری پید را گرفت، رونویسی کرد ولی بجای نسخه اصل نسخه ی رونویس شده را به آتن فرستاد و پیام داد که آتن وجه الضمان را ضبط کند.کتابخانه اسکندریه از آنچه از تاریخها برمی آبد کتابداران بنامی که از دانشمندان بودند داشته است. سمتکتابدار از طرف پادشاه اعطا می شد و یکی از الطاف خاص ملوکانه به حساب می آمد(قابل توجه دوستان).کتابخانه دارای فهرستهای دقیق بوده است که متاسفانه از خود آنها چیزی باقی نمانده است و فقط در تواریخ اشاراتی بدانها شده است. کتابخانه اسکندریه در سال 47 قبل از میلاد در حمله سزار به اسکندریه آتش گرفت و از قرار تعداد 523000 طومار پاپیروس از بین رفت. در عوض وقتی آنتونی خواست به کلئوپاترا هدیه ای بدهد قسمتی از کتابخانه مهم پرگاموم را به اسکندریه آورد تا خرابیهای ژولیس سزار را جبران کند. پس زا سقوط بطالسه و در دوران تمدن مسیحی در مصر کتابخانه اسکندریه دوباره رونق گذشته را بازیافت و دانشمندان و بزرگان با تنظیم کتب و خرید نسخه های تازه به اهمیت آن افزودند. اما بدبختانه در سال 389 میلادی تئوفیلوس یکی از بطریقیان اسکندریه معبد سراپیس و کتابخانه آن را سوزاند که بعدا به غلط حادثه را به مسلمانان نسبت دادند. گوستاو ولوبون در این باره مینویسد: نصاریان پیش از اسلام همچنانکه معابد و خدایان اسکندریه را منهدم کردند کتابخانه را نیز سوزاندند و در زمان اسلام چیزی از آن باقی نمانده بود که به دست مسلمانان از میان برود. شهید مطهری نیز به ضعف اسناد در این زمینه اشاره می کند و بسیاری از آنها را جعلی و افسانه ای میداند.بهرحال پس از قرن چهارم ، نابودی کتابخانه اسکندریه بتدریج انجام شد و این از حوادث غم انگیز تاریخ جهان است زیرا به اعتقاد علما مجموعه ی کاملی از آثار اسیخیلوس، سوفکل، پولیب، لیوی، تاسیت و صدها مولف دیگر که آثارشان مشوش و پراکنده به ما رسیده است و نیز متن کامل فیلسوفانی که پیش از سقراط می زیسته اند در این کتابخانه جمع بوده است.دانشمندان حوزه علمی اسکندریه سرانجام به انطاکیه مهاجرت کردند و تعلیم را از اسکندریه به آن شهر منتقل نمودند.

ناتیس

دیدگاهی نو بر کتابداری - ناتیس

ناتیس

نظم ملی اطلاع رسانی که تشکیل آن در همه کشورها ترغیب و تشویق می شود. ناتیس شامل تمام خدمات و امور اطلاعاتی کشور و انواع استفاده کنندگان از آن می شود.اهداف ناتیس ابتدا در کنفرانس بین الدولی برنامه ریزی زیربنایی دبیزش، کتابخانه و آرشیو که در سپتامبر 1974 در پاریس با شرکت نمایندگان 86 کشور تشکیل شد، مورد بررسی قرار گرفت. پیشنهاد آن در هجدهمین نشست کنفرانس عمومی یونسکو در پاریس در اکتبر 1974 تصویب شد به این نحو که یونسکو در کشورهای عضو تشکیل، گسترش، و بهبود کتابخانه ، دبیزش و آرشیو را تشویق کند. مفهوم اساسی ناتیس این است که حکومت های ملی، ایالتی و محلی باید امکان دسترسی آزاد به اطلاعات را از طریق این سرویس د رهمه سطوح جامعه تا حداکثر میسر سازند. بعدا در کنفرانس دیگری که در آوریل 1975 با شرکت اف.آی.دی، ایفلا و کمیته بین المللی آرشیو (ICA) تشکیل شد، بخش دبیزش، کتابخانه و آرشیو یونسکو از این سازمانهای غیردولتی خواست که در این زمینه پیشنهادی برای برنامه درازمدت یونسکو ارائه دهند و در نتیجه آن یک گروه کار برای ناتیس تشکیل شد.

فهرستگان ملی آمریکا

دیدگاهی نو بر کتابداری - فهرستگان ملی آمریکا

فهرستگان ملی آمریکا

فهرستگان ملی آمریکا نشان دهنده فهرستبرگه های کتب چاپی وعناوینی است که از کتابخانههای آمریکا به کتابخانه کنگره فرستاده می شود. شروع انتشار این کتاب در سال 1948 بود و تاکنون همچنان ادامه دارد. این فهرستگان که برمبنای نویسنده منظم شده است همچنین دارای یک فهرستگان موضوعی به نام Book-subject  نیز هست. اکنون این برگه ها به صورت میکروفیش ظاهر میشود.از سال 1983 برخلاف گذشته که فقط از طریق نویسنده و موضوع قابل جستجو بود آثار فهرست شده در یک ردیف الفبایی از طریق عنوان، نویسنده، مترجم و غیره و نیز موضوع  قابل جستجو است. بعدا کتابخانه کنگره فهرستگان را به صورت دیسک فشرده نیز ارائه داد. از سال 1996 انتشار دیسک فشرده را قطع کرد و آن را از طریق اینترنت قابل دسترسی کرد.لکن برخی ناشران خصوصی در آمریکا اقدام به نشر آن به صورت دیسک فشرده کرده اند.

 

---

اوپک ( دسترسی پیوسته به فهرست همگانی )

دیدگاهی نو بر کتابداری - اوپک ( دسترسی پیوسته به فهرست همگانی )

اوپک ( دسترسی پیوسته به فهرست همگانی )

طی دهه 1970 تا 1980 توسعه و گسترش نظامهای پیوسته در کتابخانه ها از پیشرفت چشمگیری برخودار بود. برخی از کتابخانه ها به طراحی نظام های فردی داخلی برای امانت،  انتخاب و گردآوری و کنترل نشریات ادواری می پرداختند. ولی بسیاری از کتابخانه ها به نظامهای تجارتی روی اوردند. در این مدت وسایل و تسهیلات کتابشناختی در زمینه ی فهرستنویسی و امانت بین کتابخانه ای پیشرفت مداومی داشت و پایگاههای اطلاعاتی خدمات مرجع پیشرفتی حتی بیش از آن را نوید می داد. در اوایل دهه 1980 تغییرات غریبی بوقوع پیوست از جمله معتبرترین و معمرترین نهاد خدمات عمومی یعنی فهرستبرگه با رقیبی سرسخت مواجه شد. در اواخر دهه ی 1970 چند کتابخانه برای خود فهرستهای پیوسته بسیار عالمانه و دقیقی بوجود آوردند.ولی اوایل 1980 فعالیتهای بسیاری در زمینه دسترسی پیوسته به برگه دان عمومی ( اوپک) صورت پذیرفت و برخی از کتابخانه ها به طور انفرادی برای خود سیستم های دسترسی ییوسته به برگه دان عمومی ایجاد کردند.بدنبال آن امکانات دسترسی پیوسته به برگه دان های بیش از یک کتابخانه نیز مورد توجه قرار گرفت.بدین ترتیب هرکس از ترمینال خود می توانست با برگه دانهای عمومی بسیاری که  وارد کامپیوتر شده  ارتباط برقرار کند.

OPAC) Online Public Access Cataloging)